Frontale aanval op Portugese economie

De Portugese premier, Pedro Passos Coelho, heeft gisteren bij de voorstelling van de begroting voor volgend jaar een nieuw zwaar besparingsplan aangekondigd.

De nieuwe maatregelen houden onder andere in dat het vakantiegeld en de dertiende maand verdwijnen voor alle ambtenaren en gepensioneerden die meer verdienen dan 1000 euro per maand. Wie minder dan 1000 euro verdient moet slechts een van de 2 afstaan. Maar niet enkel de ambtenaren moeten inleveren, ook de private werknemers worden in het vizier genomen. Onder het mom van de verhoging van de competitiviteit zal de werkweek op alle werkplaatsen verlengd worden met een half uur per dag, ongeveer 3 uur per week dus. Bovendien worden de vakantiedagen verminderd met 6 per jaar.

Deze brutale aanval op de rechten van werknemers, en een aanslag op het economische leven in Portugal komt bovenop de talloze besparingspakketten – mee opgelegd door de Troika van de EU en het IMF - van deze en de vorige regering die dit plan vooraf gingen.. Zo werd reeds beslist ongeveer alle openbare diensten te privatiseren tot en met de autostrades en de openbare omroep, om 30.000 studiebeurzen te schrappen, werden kleine ziekenhuizen en scholen gesloten, werd de prijs van het openbaar vervoer zwaar opgetrokken, werd de BTW opgetrokken tot 23 procent, etc...

De sociale gevolgen van deze maatregelen zijn weerzinwekkend. De gepensioneerden verloren in totaal reeds 20 procent van hun netto koopkracht, bij de werknemers bij de overheid loopt dit zelfs op tot 25 procent. De werkloosheid staat op historisch hoge niveaus en de caritas-instellingen kunnen de vraag om hulp niet bijhouden.

Het spreekt vanzelf dat de laatste maatregelen nog een zwaardere impact zullen hebben op de volledige Portugese economie. Dergelijke daling van de koopkracht van alle ambtenaren en gepensioneerden betekent immers een algemene verarming van de samenleving en een verlies van potentiële consumptie in bijna alle sectoren van de economie. Wie immers illusies heeft dat de “ontvetting van de staat” - die echter al vel over been is – enkel ambtenaren treft zal bedrogen uitkomen. De gepensioneerden en ambtenaren zullen hun loon vanaf volgend jaar immers niet meer kunnen uitgeven op café, in restaurants, aan huur, aan reizen, aan auto's etc... Op dit moment verwachtte het INE, het nationaal instutuut voor de statistiek, reeds een recessie van 2,5 procent volgend jaar. Deze maatregelen zullen de neergang nog een pak verergeren.

Er is dan ook geen enkele reden om te denken dat dit besparingsplan een oplossing biedt voor de Portugese economie om uit de problemen te komen. Verdere recessie zal de crisis van de Portugese economie slechts versterken en zal bovendien een zware weerslag hebben op de inkomsten van de overheid, waardoor er helemaal geen beterschap te verwachten is wat de schuldgraad betreft binnen het kader van een kapitalistische economie.

Zelfs traditionele commentatoren en economische analisten reageren geschokt op de maatregelen. Vakbondsvoorzitter Carvalho da Silva riep op tot “Indignaçao” - misnoegen en protest - niet enkel van de arbeiders, maar van de hele bevolking. Hij stelt terecht dat als de bevolking niet reageert Portugal onvermijdelijk in een Griekse situatie van totale economische en sociale catastrofe terecht komt. Daarmee legt hij voor het eerst de link naar de indignad@s-beweging die zaterdag betogingen plant over het hele land. Aangezien de vakbond deze jongeren tot nu toe volledig negeerde is dat een goede stap. Jammer genoeg riep hij niet onmiddellijk om de protestweek van volgende week uit te breiden met een algemene staking.

Toch stelt de traditionele linkerzijde het kapitalisme en de staatsschuld; de oorzaak van de huidige situatie niet fundamenteel in vraag, en dat is een grote zwakte voor het sociale potest, een zwakte in een nieuwe sociale oorlog. Het alternatief van officieel links; zoals de CGTPvakbond, de communistische partij en het links blok is in feite geen alternatief. Er wordt benadrukt dat er “meer geproduceerd” dient te worden in plaats van te besparen, maar men beseft blijkbaar niet dat dit een overproductiecrisis is. Meer productie bij dezelfde koopkracht betekent immers dat wat meer geproduceerd wordt niet verkocht kan worden. Daarnaast wil men een heronderhandeling van de schuld en Europese ratingkantoren, zaken die nochtans niets aan de grond van het systeem wijzigen. Links moet echt alternatieven naar voor schuiven die recht ingaan tegen het hart van het kapitalisme; zoals de kwijttschelding van de staatsschuld en de nationalisatie van de financiële sector. Links moet ook een strijdplan naar voor brengen die de indignados verenigt met de vakbonden, die verschillende strijdmethoden verenigt in deze sociale oorlog, en eindelijk in de tegenaanval gaan.

Competitieve leugens over lonen

Gisteren was rechts Vlaanderen er als de kippen bij om de aanbevelingen van de Europese Commissie toe te juichen. Zij zagen in deze aanbevelingen als de reflectie van hun programma, en in de Europese commissie een onafhankelijke rechter die hun gelijk moest staven. In hun eerste punt hebben ze uiteraard wel gelijk, het tweede punt iets minder.

De conclusies uit het rapport van de Europese Commissie klinken als een afgezaagd deuntje. België zou de indexering van de lonen moeten afschaffen, de pensioenleeftijd verhogen en fors moeten besparen. Dit alles zou ervoor moeten zorgen dat België competitiever wordt en de uitdagingen van de toekomst zou aankunnen. Het rapport leest daarmee inderdaad als een kopie van de partijprogramma’s van Open-Vld, de NVA en LDD, zoals deze terecht aanhaalden. Blijkbaar vindt men herhaling het beste middel om dogma's in te prenten. En blijkbaar werkt het, want behalve door het ABVV werden in Vlaanderen nagenoeg geen vragen bij de conclusies van het rapport gesteld.

Het rapport rammelt nochtans aan alle kanten wanneer het van dichterbij wordt bekeken, wanneer we de algemeen aangenomen economische dogma’s van deze tijd even terzijde laten. Het merendeel van de voorgestelde maatregelen zijn immers een product van de neoklassieke kijk op de economie. Uit die ‘neoklassieke’ modellen haalt men dan ‘wetenschappelijk’ correcte conclusies, terwijl men even vergeet dat die modellen gebaseerd zijn op principes die voor sterke discussie vatbaar zijn; voor zover het zelfs niet enkel louter theoretische constructies betreft die nauwelijks met de realiteit te maken hebben.

Maar zelfs dan nog… Neem bijvoorbeeld het hedendaagse dogma van de competitiviteit. Men kijkt telkens zeer eenzijdig naar dit begrip, daarenboven is de Commissie schijnbaar blind voor wat de gevolgen zijn van het centraal plaatsen van dergelijke competitiviteit. Competitiviteit slaat op de efficiëntie van productie, die op haar beurt welvaart en exportmogelijkheden bepaalt. Die efficiëntie van de productie wordt bepaalt door de kostprijs van een product. In die kostprijs van een product zit inderdaad de loonkosten. Wanneer de lonen dus verlaagd zouden worden zou onze productie ongetwijfeld competitiever worden. Duitsland kent vandaag daardoor een sterke exportgroei, maar die algemene exportgroei gaat wel ten koste van heel wat sociaal welzijn van een groot deel van de bevolking, denk maar aan de waarschuwingen van Gunter Wallraf ten aanzien van het Duitse model deze week.

Men zwijgt in de discussie over competitiviteit echter steeds in alle toonaarden over de andere kosten die eveneens in de productie vervat zitten. De compitiviteit van een product wordt immers niet enkel bepaald door de arbeidskosten, maar ook door de kosten voor kapitaal en de efficiëntie van technologie. Deze kosten zijn voor ons land overigens veel belangrijker geworden. België is, net als Duitsland overigens, een kapitaalintensieve economie. Dat wil zeggen dat er in onze landen relatief veel kapitaal – in de vorm van machines, informatica, opleiding - gebruikt wordt per arbeider in een product. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld China; waar de productie veel arbeidsintensiever is. Die kapitaal-intensiviteit is bovendien nog hoger wanneer het exportgerichte sectoren betreft. De export gerichte chemie en de autoassemblage zijn logischerwijs veel kapitaalintensiever dan de lokaal gerichte horeca of gezondheidszorg.

De kost van de productie in onze economieën, én dus onze competitiviteit, hangt dus voor het grootste deel niet af van de loonkosten, maar van de kost van kapitaal – de winstniveaus – en de efficiëntie – technologie - met dewelke deze ingezet worden.
Wanneer onze productie dus niet competitief zouden zijn heeft dat dus veel meer te maken met de hoge winstmarges die de bedrijven op hun productie nemen, en het gebrek aan investeringen in R&D. Daar wringt trouwens het schoentje voor de Belgische competitiviteit.

Uit alle statistieken blijkt dat nze economie achterloopt op investeringen in infrastructuur, onderwijs, onderzoek en ontwikkeling. Zo ligt het percentage dat vandaag in onderwijs en R&D wordt geïnvesteerd veel lager dan in de jaren ’80. De middelen voor onderwijs daalden van 7 procent naar 4,9 procent van het BBP, terwijl de investeringen in R&D onder het EU-gemiddelde liggen. Ook de inkomsten uit kapitaal stegen de laatste decennia in percentage van het BBP, terwijl de lonen relatief achteruit gingen. Stellen dat de lonen, en dus het indexmechanisme en de pensioenleeftijd, het probleem vormen in onze competitiviteit is wel een sterk verkleurde visie op de waarheid; gepresenteerd als economische wetenschap.

De discussie over competitiviteit met het buitenland is dus een manier voor rechts en de Europese Commissie om “het buitenland” te gebruiken in een krachtmeting om de verdeling van de welvaart tussen 2 economische klasse. Het gevolg van de voorgestelde hervormingen betekent immers een transfer van rijkdom van arbeid naar kapitaal, van lonen naar winsten.

Het cynische is dat door dit soort rapporten en het Europese besparingsbeleid in het algemeen vaak een nationalistische reflex ontstaat bij de getroffen lagen van de bevolking. Toch bestaat de enige oplossing erin om de verdeel en heers-strategie te counteren en de internationalisering van de aanvallen op de sociale verworvenheden en lonen te beantwoorden met een eengemaakt Europees verzet van diegenen die erdoor getroffen worden. Wanneer ook de buurlanden hun lonen verdedigen kan men onder dat voorwendsel ook de onze niet verlagen. Enkel op die wijze kan een race to the bottom omgekeerd worden…

Portugal: Rechts winst schijnverkiezingen

Zondag werden in Portugal verkiezingen georganiseerd tegen de achtergrond van de IMF-besparingen. De liberale Partido Social Democrata van Pedro Passos Coelho – én Europees Commissievoorzitter Barroso – won met 38 procent van de stemmen. De PS van uittredend premier socrates haalde 28 procent van de stemmen. Veel meer dan een stoelendans zullen deze verkiezingen echter niet betekenen.









Een Portugese syndicaliste verwoorde het zo: “Deze verkiezingen zijn als de opruiming van een zolder; je verschuift wat dingen van de ene kant naar de andere kant, het ziet er wat anders uit, er ligt weer iets minder stof, maar uiteindelijk blijft dezelfde rommel staan.” Dit was ook het animo bij een grote meerderheid van de bevolking. Ondanks de overwinning van ‘rechts’ valt immers de grote misnoegdheid op over de politieke situatie op: 41 procent is niet eens gaan stemmen.

Veel échte keuze hadden de Portugezen dan ook niet, de schuldencrisis en de maatregelen van het IMF en de Europese instellingen hadden hun potentiele inspraak immers volledig uitgehold. De 3 grote partijen, de enige drie partijen die in het post-revolutionaire tijdperk in de regering zaten (PS, PSD en CDS-PP), hadden immers hun programma moeten aanpassen aan de dictaten van de Trojka (IMF, EC en ECB) die de “hulp” aan Portugal moet overzien. Het opleggen van het programma door die partijen was immers een voorwaarde voor de ‘hulp’ van Portugal, die diende om de banken overeind te houden.

Mede als gevolg daarvan was er nagenoeg geen enkel verschil meer tussen de programma’s van beide regeringspartijen. Alle drie hadden ze reeds aangekondigd dat de bevolking zou moeten opdraaien voor de crisis; massale extra besparingen zullen de vorige moeten opvolgen (zie vorige artikels hierover). De keuze ging dus enkel nog om retoriek en gezichten. Ondanks zijn welbespraaktheid en de schijnoproep naar linkse kiezers onder de mom van ‘het minste kwaad’, heeft uittredend premier Socrates het toch moeten afleggen, eerder vanwege de zweem van corruptie en leugens rond zijn persoon dan dat de Portugese bevolking in Passos Coelho een echt alternatief ziet. Het ziet er dus naar uit dat er een coalitieregering komt van PSD en CDS, of zeggen we beter een tripartite van IMF-ECB-EC?

Links

Het resultaat van radicaal-links was niet om naar huis te schrijven. De communistische partij consolideerde rond haar traditionele 8 procent van trouwe kiezers, maar kon ondanks haar vrij goede programma en de uitzonderlijke omstabndigheden niet echt vooruitgang boeken. Het Links Blok viel zelfs terug in stemmenaantal tot 5,2 procent. Dat heeft ongetwijfeld te maken met de oproep tot een “nuttige stem” op het schijnlinks van de PS, maar ongetwijfeld ook door eigen foute oriëntatie; zoals een gebrek aan duidelijkheid van oriëntatie op de strijdbewegingen, én zeker de steun aan Manuel Allegre bij de vorige presidentsverkiezingen – die kandidaat was voor de PS.

Ondanks de nederlaag lijken beide linkse partijen, alleszins in woorden, juiste conclusies te trekken. Francisco Louça, voorzitter van het links blok stelde dat: “de komende jaren er zullen zijn van strijd, Links zal moeten leren uit die strijd en zelf in strijd gaan… het is de strijd die ons zal versterken.” De Communistische partij stelde dan weer dat “We moeten vertrouwen hebben in het verzet van de miljoenen Portugezen, in de arbeiders en jeugd die zich willen… We moeten vertrouwen hebben in die strijd voor de verdediging van rechten en jobs, tegen onzekere contracten, voor degelijke lonen en pensioenen… om de banken, grote fortuinen en economisch groepen de crisis te laten betalen die ze zelf veroorzaakten. In die strijd mag je de strijdbare en coherente aanwezigheid van de PCP verwachten.” Het komt er nu op aan dat de linkse partijen erin slagen om het broeiende verzet te verenigen. Want net als in spanje en Griekenland beginnen ook jongeren op straat te komen in pleinbezettingen – én was er al de 15m beweging die 300.000 ongeorganiseerden op straat bracht en meespeelde in de val van de regering.

Verjaagd worden de verworpenen der aarde

Beste Louis,

Blijkbaar behoor ik tot een nieuwe generatie die u onwetendheid en tekort aan engagement verwijt. Ik neem dan ook de uitdaging aan om u van antwoord te dienen.

Vooreerst lijkt uw column geschreven uit frustratie. Dat lijkt logisch gezien de belabberde toestand die uw partij de laatste weken vertoonde. Nadat bekend werd dat uw witte ridder tegen de bankbonussen zelf 250.000 euro ontving van KBC, maakte uw partij op zijn minst een belabberde beurt in parlement rond het IPA, de amnestie-kwestie en de gezinshereniging.

Dat u zich daarom maar tegen de ‘jongeren’ keert is echter wel verbazend, zeker wanneer het de Spaanse jongeren betreft die vandaag in Tahrir-stijl geconfronteerd worden met de matrakken van de Guardia Civil. Die jongens en meisjes hebben vandaag wat anders aan het hoofd dan de pil van uw generatie, hun toekomst lijkt gehypothekeerd door de crisis. Wanneer jongeren op straat wanneer zij geconfronteerd worden met 40 procent jeugdwerkloosheid, dan is het toch de taak van socialisten om aan hún kant de staan, én niet aan de kant van Zapatero en Dominique Strauss Kahn.

Maar om terug te komen op uw partij: volgens u ligt de fout bij de ‘grote denkers’ van uw partij die geen moeite meer doen om uw ideologie te formuleren. Ik merk nochtans weinig terughoudendheid bij die grote denkers in de formulering van die ideologie. Ik hoor uw voorzitter deze week duidelijk pleiten voor de harde aanpak van werklozen, terwijl uw partij de ‘welvaartswerkers’ dient te steunen.

Het Belgische socialisme is er nooit één geweest van grote denkers. Wanneer ze al een opstonden, moesten ze, zoals Hendrik Deman, snel op de blaren terug gaan zitten. Het socialisme is in België steeds de ideologie van de arbeidersklasse geweest, van de verworpenen der aarde. Het was de ideologie van de strijd tegen het kapitalisme. Dat schijnen de huidige grote denkers echter vergeten te zijn. In het spel om de macht heeft uw partij de heersende ideologie van rechts Vlaanderen overgenomen. Zoals elke socialist weet: die heersende ideologie is de ideologie van de heersende klasse.

De laatste kleine denkers hebben ondertussen, met het laatste restje rood, uw partij verlaten. Samen met de honderden syndicalisten en socialisten die uw partij de rug toekeerden vervoegen ze nu de jongeren die nooit tot uw partij toetraden. De jongere generatie heeft in uw partij nooit meer een partij gezien om de wereld te veranderen.

Ons rest nu de taak het socialisme terug tot leven te wekken, omdat onze ideologie nog nooit zo relevant was. Want als de Spaanse jongeren vandaag niet rood meer worden, wanneer ze hun woede uiten tegen de gigantische werkloosheid en grote ongelijkheid, dan is dat de schuld van de socialisten vóór ons. Ons rest nu de taak om duidelijk te maken dat socialisme iets anders is dan ‘de markt omarmen’, dat het iets anders is dan de ideologie van Mubarak, Ben Ali, DSK en Zapatero.

Sta mij u te zeggen dat veel jonge socialisten, incluis mezelf, zich engageren. U snapt echter wellicht ook dat die zware taak die we voor ons hebben - de verdediging van het socialisme - nooit zullen kunnen combineren met een engagement binnen uw partij. De nood aan een partij is er echter wél, hopelijk ontstaat er daarom een politieke opening ter linkerzijde van uw partij, zodat mensen, wanneer ze op straat komen tegen de werkloosheid en ongelijkheid ook niet nog eens politiek dakloos blijken.

Groeten,

Jonas

Eurosong: Homens da Luta

Ik heb niet gewoonte om erg veel aandacht te geven aan licht entertainment, laat staan dus het Eurosongfestival. Dit jaar is er echter een opvallende inzending uit Portugal. "Homens da Luta" - De mannen van de strijd - brengen een nummer dat de draak steekt met het festival, en tegelijktijd op een lichte wijze een politieke boodschap brengt. Wij zouden zelfs overwegen een stemoproep te doen voor dit nummer.

Homens da luta, Portugees voor "Mannen van de strijd", is een muzikaal project van 2 Portugese stand-up comedians, Vasco en Nuno duarte. Op een ludieke manier proberen zij via hun grappen en muziek-teksten een gezicht te geven aan de tradities van de portugese arbeidersbeweging en de klassenstrijd in het land. Niet toevallig is de titel van het nummer waarmee ze aan het songfestival deelnemen "A luta é alegria"; de strijd is een feest. De "socialistische village people", zo typeerden buitenlandse socialisten de Portugese inzending.

Hoewel de kledij van de groep vooral zinspeeld om de tradities van de anjerrevolutie in april 1974, is het thema van de inzending vandaag bijzonder actueel. Portugal werd na de financiële crisis immers slachtoffer van speculatie op de internationale markten, en werd daardoor geconfronteerd door massale besparingen. Sinds kort werd het land bovendien onder curatele van het IMF geplaatst.

De politieke boodschap die de Homens da Luta brengen werd niet bepaald geapprecieerd door de politieke elite in het land. Vorig jaar deden de broers mee aan de preselecties van Eurosong. Toen was dat met het nummer "Luta assim nao dá". De vertaling van refrein luidde toen:"Het zwijgend volk zal altijd misleid worden, daarom komt het volk op straat". Ondanks de populariteit van het nummer, werd het door de autoriteiten gediscualificeerd wegens "te politiek".

Ook vandaag was er uit allerhande hoeken misprijzen voor de groep, die de preselecties van de Portugese Eurosong won. Haar socialistische imago zou zogezegd wel eens een 'slecht beeld' kunnen geven van Portugal naar de buitenwereld. Daarnaast namen de Homens da Luta ook alle traditionele politici op de korrel. Zo maakten ze hun eigen interpretatie van het traditionele afscheidslied van de studenten over de univesiteitsstad Coimbra. Daarbij vervingen ze de naam van de stad door die van de ontslagnemende premier van Portugal: De tekst werd daarmee: "José Socrates, lijkt op zijn mooist, op het moment van de afscheid...", een regelrechte hit! - De laatste weken werd bovendien ook een gelijkaardige versie over het IMF gebruikt.

Ook, de naar alle waarschijnlijkheid toekomstige premier, Passos Coelho, van de liberaal-conservatieve PSD, kon al rekenen op een eigen satirisch lied. Naast op optredens zijn de "Homens da Luta" ook regelmatig terug te vinden op acties en betogingen. Zo animeerden ze op 25 april nog de betogingen ter ere van de april-revolutie, die in het teken stonden van het verzet tegen het IMF.

Voor hun muziekstijl, laten de stand-up-comedians zich onder andere inspirereren op de traditionele portugese muziekstijlen, fado en rancho. Wat teksten betreft zijn er dikwijls verwijzingen naar de legendarische Portugese protestzanger Zeca Afonso. Dit gaat samen met een kledingsstijl en taalgebruik die overdreven "ouvrieristisch" en "traditioneel revolutionair" is, maar daardoor extra grappig. Het Oeuvre van de broers, tot nu toe, is een perfecte combinatie dus van zelfrelativering, satire en een duidelijke politieke boodschap. Hoewel de inzending voor Eurosong één van hun muzikaal mindere nummers is, is het zeker het moment voor naar uit te kijken wanneer u toevallig naar het Eurosongfestival zou kijken.

De strijd is een feest
(Vertaling van a luta é Alegria)

Soms ben je depressief
Soms ben je wantrouwig
Soms ben je verontwaardigd
Soms ben je wanhopig

Of het nu nacht is of dag,
de strijd is een feest
Het volk gaat er slechts op vooruit,
wanneer ze schreeuwen op straat

Weinig zin heeft het om de riem steeds te laten spannen
Weinig zin heeft het om te zeuren
Weinig zin heeft het om zwaarmoedig te zijn
Weinig zin heeft het om woest te zijn

Of het nu nacht is of dag,
de strijd is een feest
Het volk gaat er slechts op vooruit,
wanneer ze schreeuwen op straat

En breng het brood, de kaas en de wijn
En laat de ouderen en jongeren komen
Com feesten, we zullen zingen tegen de reactie
Com feesten, we zullen zingen tegen de reactie

Er zijn er veel die zeggen van op te passen
Er zijn er veel die zouden willen laten zwijgen
Er zijn er velen die je doen wantrouwen
Er zijn er veel die lucht verkopen

Of het nu nacht is of dag,
de strijd is een feest
Het volk gaat er slechts op vooruit,
wanneer ze schreeuwen op straat

En breng het brood, de kaas en de wijn
En laat de ouderen en jongeren komen
Com feesten, we zullen zingen tegen de reactie
Com feesten, we zullen zingen tegen de reactie
De strijd gaat door...

http://youtu.be/OFdRHUye-3M
De video is het Eurosong nummer gefilmd op een camion op de betoging van 25 april

25-april vieringen tonen afkeer van het IMF

25 000 man trok maandag door de straten van Lissabon ter gelegenheid van de 37e verjaardag van de anjerrevolutie. Op het moment dat het IMF het land onder curratele heeft geplaatst, staan alle verworvenheden van de revolutie op het spel. Waar de revolutie tegen het fascisme op 25 april 1974, de samenleving deed beven en de basis vormde van de sociale verworvenheden van de Portugese arbeidersklasse staan die vandaag allemaal onder druk. De meerderheid van de slogans in de betoging ging dan ook in tegen de dictatuur van het grootkapitaal, de neoliberale EU en het IMF die de toekomst van de bevolking ruineert. Meer dan lijkt een nieuwe aprilrevolutie nodig.




Meer foto's: http://www.facebook.com/media/set/fbx/?set=a.10150162271766914.296954.563911913&l=104806d631

Eurocrisis maakt de nood aan socialisme tastbaarder dan ooit

De schuldencrisis in de Eurozone, een uitloper van de globale financiële crisis, woedt in alle hevigheid door. Ondanks pogingen vanuit de getroffen landen en de Europese Unie om 'de markten' te plezieren via zware besparingsplannen en garanties, blijven Portugal, Ierland en Griekenland aangevallen worden door speculanten. Voor die drie landen is de uitgifte van schuldpapier al onbetaalbaar geworden. Portugal was in april de derde lidstaat van de euro die zich moesten wenden tot het IMF en het Europees "reddingsfonds" EFSF voor noodfinanciering, met alle gevolgen vandien.

Wiens schuld? Wie betaalt?

Vaak wordt de bevolking van de landen in financiële nood aangeduid als schuldige voor de problemen. Duitse politici waren er als de kippen bij om de schuldenproblemen toe te schrijven aan de spilzucht en luiheid van de Griekse en Portugese zuiderlingen. Het leidde tot de absurde situatie dat rijke Duitse politici stellen dat Grieken die een pak minder dan 1000 euro per maand verdienen boven hun stand leven.

Het gecreeërde racisme rond de schuldenkwestie is ondertussen een gemakkelijke voedingsbodem geworden voor rechtse populistische partijen in Noord-Europa. Rechtse, nationalistische partijen proberen stemmen te halen op basis van campagnes tegen transfers van Noord- naar Zuid-Europa. De partij "de Ware Finnen" vervijfvoudigde haar stemmenaantal bij de verkiezingen van 4% naar 19%, onder andere op basis van een programma van weigering van Europese steun aan Portugal.

Het is echter niet de Ierse, Portugese of Griekse bevolking die verantwoordelijk is voor de hoge schuldgraad. De schuldproblematiek is een globaal probleem van het kapitalisme. Wereldwijd bedraagt de totale schuldgraad van gezinnen, bedrijven en staten vandaag meer dan 250% van de waarde van de jaarlijks geproduceerde rijkdom op wereldvlak. Sinds de jaren 70 heeft men de chronische overproductie-crisissen van het kapitalisme opgelost door massale schulduitgifte. Dit ging gepaard met de volledige vrijmaking van de financiële markten. Ter illustratie; het totaal aan beleggingen van de banken in Engeland bedroeg tussen 1870 en 1970 steeds rond de 50% van het BBP. Vandaag ligt dat boven de 600% van het BBP1. Ook in Griekenland en Portugal, maar vooral in het geval van Ierland en Ijsland, kwam daar sinds de recente crisis de reddingen van de banken bij. Net als in België gaven de overheden er miljarden uit om het banksysteem overeind te houden.

De reden waarom landen als Portugal en Griekenland eerst getroffen werden door de crisis, is omdat zij waren van het neoliberale beleid van de EU. Het was vooral de industrie in de Zuid-Europese landen - bijvoorbeeld textiel en schoenen, die daar gevestigd was voor de lage lonen - die door vrijhandel en neoliberale globalisering vertrok naar landen met nog lagere lonen. Het gevolg van de EU was een stijging van de prijzen en de werkloosheid voor de arbeidersklasse tegenover een vergroting van de afzetmarkten en buitenlandse investeringen voor de bedrijven.

Reddingsplan of besparingsplan?

Banken en Speculanten dwongen ondertussen Griekenland, Ierland en Portugal om aan te kloppen bij het IMF en het Europese noodfonds. Toen de Portugese sociaal-democratische regering het vijfde besparingsplan in Portugal niet door het parlement kreeg, viel ze en opende het ook daar de weg voor het IMF. De enorme besparingsplannen van de nationale regering bleken onvoldoende om 'de haaien' koest te houden. Nog voor de nieuwe verkiezingen, is het IMF, op vraag van de regering in lopende zaken, reeds in Portugal om het beleid uit tekenen.

De "hulp" van het IMF en de EU bestaat erin dat de getroffen landen kredietlijnen krijgen om hun schuld te herfinancieren, op die manier moeten de landen hun schulden aan de banken kunnen afbetalen. Aan die "hulp" zitten echter brutale 'conditionaliteiten' verbonden. Dit zijn de voorwaarden die aan de redding gekoppeld zijn. In praktijk betekent dat dat de 'troika' van de Europese Centrale bank, de Europese Comissie en het IMF nu directe controle over de landen verwerft. Concreet is het in Portugal nu het IMF dat de besparingsplannen oplegt; het parlement heeft niets meer te zeggen. Op die manier verdwijnt elke schijn van democratie die er nog was.

Het IMF zal verder besparen, en eigenhandig het laatste besparingsplan (PEC IV) opleggen in Portugal. Bovenop alle maatregelen die al waren getroffen, zoals de verlaging van de pensioenen en de massale privatiseringen, zal ook de BTW op voeding meer dan verdubbelen, zal de ontslagregeling vergemakkelijkt worden en zullen de werkloosheidsuitkeringen nog meer verkort worden. De Portugese arbeidersklasse zal hierdoor nog meer verarmen

Niet alleen betekent dit een sociaal drama, binnen het kapitalistisch systeem biedt dit helemaal geen oplossing op lange termijn. De torenhoge schuld zal immers niet verminderd worden en de maatregelen van het IMF zullen de economie nog verder in een recessie storten. En dat terwijl de economie de laatste 12 maanden reeds een negatieve groei kende. Eender welk perspectief op beterschap wordt dus afgenomen van de bevolking. Niet verwonderlijk dat steeds meer Portugese jongeren, net als hun Ierse lotgenoten hun families verlaten om in het buitenland een betere toekomst te zoeken.

Een socialistisch antwoord nodig

De besparingsplannen werden het afgelopen jaar meermaals van antwoord gediend door de arbeidersklasse en haar vakbonden. De privatiseringen werden beantwoord door sectoriële stakingen. Er waren verschillende nationale betogingen en een algemene staking. De inval van het IMF zorgde zelfs voor een kortstondige opheffing van het sectarisme tussen de linkse partijen in Portugal, het Links Blok en de communistische partij, voor overleg over een gemeenschappelijke standpunt. Toch is er vandaag geen duidelijk actieplan ter linkerzijde om de besparingen te stoppen en het IMF buiten te kegelen.

Onze Portugese kameraden, van Socialismo Revolucionario, zijn actief bezig daarvoor campagen te voeren. Er is nood aan een actieplan die de verschillende verzetsbewegingen verenigt. Het links blok, de PCP en de grootste vakbond, de CGTP moeten samenzitten om een regeringsalternatief voor de arbeidersklasse uit te werken op basis van een socialistisch programma. Dit dient afgedwongen te worden op basis van strijd, te beginnen met de opbouw van een nieuwe algemene staking met een perspectief om nadien de strijd verder te zetten. Zo'n socialistisch programma zou eruit bestaan alle besparingen te stoppen, de weigering om de staatsschuld terug te betalen aan de banken en de nationalisatie van de belangrijkste sectoren in de economie. Enkel op die basis kan een antwoord gegeven worden op het sociaal bloedbad, veroorzaakt door de crisis van het kapitalistische systeem.

Vergrijzingsprobleem of Klassenprobleem?

Het VBO probeert via het opiniestuk van Pieter Timmermans en Geert Vancronenburg op de redactie nogmaals het probleem van de vergrijzing te misbruiken om haar eigen ideologische agenda op te dringen. Ze grijpt de nuancerende antwoorden van Gilbert De Swert (ACV) op de pensioenhysterie aan om te pleiten voor werkduurverlenging, overheidsbesparingen en het optrekken van de pensioenleeftijd. Essentieel komt hun visie erop neer dat de huidige budgetten niet zullen volstaan. Dat klopt, maar daarbij komen we tot de essentie van de zaak. Het vergrijzingsprobleem zet het herverdingsprobleem op scherp.


De vergrijzing van de bevolking is een feit. Vanaf 2011 begint de naoorlogse babyboom op pensioen te gaan. Hierdoor daalt het potentiële aantal arbeidskrachten in de samenleving en stijgen de publieke kosten voor zorg en pensioenen. Daarbovenop komt nog eens de enorme Belgische staatsschuld. En hoewel de situatie genuanceerder is, door de verwachte economische groei en de verwachte toename van de activiteitsgraden, komt toch de vraag: “Wie gaat dat betalen?”


Vergrijzing als een verdelingsprobleem


Het VBO lijkt daarin vast heel duidelijk. Zij willen vooral de kost zelf niet dragen. Ze willen die kost doorschuiven naar de samenleving. Door de werkende bevolking zwaarder te belasten en langer te laten werken én door te besparen op de publieke goederen en de middelen voor de zorgbehoevenden willen zij vooral maken dat ze zelf niet moeten opdraaien voor die vergrijzingskost.


Oorzaak: Transfer van arbeid naar kapitaal


De vraag stelt zich waarom er een tekort bestaat. Men kan enkel vaststellen dat de totale relatieve factorinkomsten van arbeid (het totale loon van alle werkenden in België), waarmee de sociale zekerheid grotendeels betaald wordt, de laatste 30 jaar stelselmatig gedaald is. Tegelijkertijd is de productiviteit en de activiteitsgraden in diezelfde periode ongelooflijk sterk gestegen. Conclusie kan enkel zijn dat er de laatste 30 jaar, in de periode van neoliberalisme, een kolossale transfer plaats vond van arbeid naar kapitaal, van “arm” naar “rijk”.


Als vandaag de pensioenen en de sociale zekerheid onbetaalbaar blijkt, dan is dat gewoon omdat het kapitaal in de afgelopen periode een ongelooflijke hap uit onze maatschappelijke middelen heeft genomen. De enorme lastenverlagingen voor de bedrijven in de afgelopen jaren hebben letterlijk de toekomstige publieke middelen voor zorg en pensioenen opgepeuzeld.


Laten we de cijfers even in perspectief te plaatsen. Wanneer vandaag 3,7% extra zou nodig zijn voor de vergrijzingskosten, dan zou dat vandaag neerkomen op 12,6 miljard euro. De winstmarge van de 18 Bel20 bedrijven alleen al bedroeg in het post-crisisjaar 2010 reeds 16 miljard euro. In feite betekent die 12,6 miljard nog geen vijfde van de 69 miljard winst die de Belgische bedrijven maakten in 2010.


Oplossing: Transfer van kapitaal naar arbeid


Het is uiteraard de taak van het VBO om de winsten van haar bedrijven te verdedigen. Maar het is de taak van de samenleving zich hiertegen te verzetten. De cijfers tonen immers dat als er ergens geld is om de vergrijzingskost te betalen, dat geld bij de grote Belgische bedrijven zit. Het is bijgevolg de taak van een humane en sociale samenleving om daar de middelen te gaan halen, in plaats van onze oudjes te laten creperen of onze werkenden verder uit te persen!

100.000 man in Lissabon tegen PEC4

Zaterdag trokken zo'n 100.000 mensen de straat op in Portugal tegen de nieuwe besparingsplannen. Onder druk van de dreigende EU- en IMF-tussenkomst kondigde de Portugese regering vanuit Brussel een nieuw besparingsplan aan. PEC 4 is reeds de vierde besparingsronde dit jaar. Na de reeds eerder doorgevoerde maatregelen worden nu onder andere de gepensioneerden geviseerd. Zo komt er een pensioenstop, waarbij pensioenen niet meer aangepast zouden worden aan de levensduurte - én zouden ze afgetopt worden op maximaal 1500 euro.

De betoging was het initiatief van het gemeenschappelijk vakbondsfront en bracht voor het eerst sinds de algemene staking van november private en publieke sector terug samen. Na de succesvolle algemene staking had de vakbondsleiding verzuimt om verder te bouwen op een actieplan tegen de besparingen, waardoor de strijd verdeeld bleef over de sectoren. 100.000 man is uiteraard niet min - maar het feit dat er vorig weekend spontaan, zonder vakbondstussekomst 280.000 jongeren op straat waren gekomen - toont dat de vakbonden niet de juiste politiek hebben gevoerd om het verzet te organiseren. Met de juiste benadering en een actieplan van verzet waar mensen in kunnen geloven - in tegenstelling tot de zoveelste geïsoleerde vakbondsbetoging zonder gevolg - is een echt massaal verzet tegen de regering mogelijk.


Onze zusterorganisatie in Portugal, Socialismo Revolucionario, kwam dan ook tussen met een pamflet dat de nadruk legde op de noodzaak voor zo'n actieplan en de nood aan de opbouw van een nieuwe algemene staking. Daarnaast moet ook politiek links zich in Portugal verzamelen rond een duidelijk socialistisch programma als alternatief op het Europees neoliberaal bezuinigingsbeleid.

meer foto's: http://www.facebook.com/album.php?aid=278679&id=563911913&l=1055bf5af7

Het gezicht van "de markten" - II - ETF's

IJsland, Griekenland, Ierland, Portugal, Spanje, België... het rijtje landen dat onder vuur genomen wordt door "de markten" groeit. Democratie werd al een tijdje vervangen door de dictatuur van de markten. De ontwikkelingen sinds het uitbreken van de crisis, maken dat feit voor iedereen zichtbaar. De druk van deze "markten" bepaalt vandaag het sociaal-economisch beleid in de meeste Westerse landen. De "markten" worden vaak voorgesteld als een gegeven, een natuurwet die de wereld mee bepaalt. Maar achter die markten staat een geheel van hedgefunds, zakenbanken en financiële concerns. Het nieuwste populaire snufje zijn de ETF's.


ETF's - Exchange Traded Funds zijn het nieuwste snufje van beleggers en investeringsbanken. Het zijn Beleggingsfondsen met een aantal speciale karakteristieken. Een beleggingsfonds is een instantie die verschillende aandelen en beleggingen verzamelt. Een beleggingsfonds is het best te vergelijken met een hangar waarin verschillende zaken opgeslagen worden. In zo'n hangar staan dan bijvoorbeeld delen van bedrijven (aandelen), papieren met een schuldbekentenis op (obligaties) of grondstoffen. Traditionele beleggingsfondsen hebben normaal een lange-termijn-doel, het doel is dat de inhoud van de hangar op lange termijn een zo hoog mogelijke opbrengst heeft. Een belegger kocht bijvoorbeeld een vijfde van een beleggingsfonds in zilver - een hangar vol met zilver dus, en hoopte dat die hangar over een aantal jaar meer waard was.


In tegenstelling tot gewone beleggingsfondsen, zijn ETF's "Exchange Traded", dit betekent dat ze vrij verhandeld worden op de beurs. Dit zorgt ervoor dat korte termijn koersveranderingen een belangrijker doel worden dan lange-termijn winsten. Waar bijvoorbeeld een traditioneel beleggingsfonds, dat gespecialiseerd was in zilver, vroeger vooral geïnteresseerd was in het feit dat het zilver dat in de hangar lag na enkele jaren meer zou opbrengen, is het er in de "Exchange Traded" versie er vooral om te doen te gokken op tijdelijke koersverhogingen. Je koopt bijvoorbeeld de maandag een aandeel in de zilverhangar en je verkoopt het donderdag's terug tegen een hogere prijs - hoe de prijs over 5 jaar evolueert interesseert je daarbij dus niet.

Beleggers jagen er gewoon rendement mee na. Er staan rampen te gebeuren - Bogle, in De Tijd

Naast het feit dat ETF's vooral gok-instrumenten geworden zijn op korte termijn zijn er echter een aantal eigenheden aan die het instrument heel gek maken. Zo zijn de meeste ETF's in Europa bijvoorbeeld "synthetische ETF's". Dit betekent dat het beleggingsfonds een andere samenstelling heeft dan het etiket dat erop geplakt wordt. In de zilver-ETF zit bijvoorbeeld helemaal geen zilver, maar bijvoorbeeld enkel aardappelen. Met koopt dus een aandeel in een zilverhangar vol aardappelen waarmee je dan gokt op het feit dat zilver zal stijgen in waarde op korte termijn.


"Hoe doen ze dat?" vraag je je misschien af... Wel, de fondsbeheerder - de beheerder van de hangar - sluit een verzekeringscontract af met een verzekeringsmaatschappij, een zogenaamde "SWAP". In dat verzekeringscontract wordt ervan uitgegaan dat de prijs van aardappelen een gelijkaardig verloop zal hebben als de prijs van zilver. Tegen het onderpand van de aardappelen - en dus de winst die uit die aardappelen zal volgen tussen maandag tot donderdag - stelt de verzekeringsmaatschappij zich garant dat het de winst op het zilver zal uitbetalen aan de hangar. Hierdoor is het mogelijk om dus winst te halen uit koersveranderingen van zilver zonder dat er ooit zilver in het spel betrokken moet zijn geweest. Aanschouw de wonderen van het moderne geliberaliseerde financieel kapitalisme!


Maar daar blijft het niet bij, op deze ETF's worden ook een aantal methodes toegepast die de winsten nog een pak verhogen en de situatie nog extremer maken. Eén van die methodes is het verhogen van de "Leverage". Leverage, of hefboom, is de basis van beleggingen in het bankwezen, maar is bekender van de praktijk van Hefboomfondsen. Via zo'n hefboom multipliceer je de resultaten van je belegging - zowel je winsten als je verliezen - waardoor dus ook het risico stijgt.


In principe werkt een hefboomfonds op de volgende manier: Een kapitalist heeft bijvoorbeeld 1 miljoen euro dat hij niet onmiddellijk nodig heeft - én waarvan het dus ook geen ramp is mocht het in rook opgaan. Met dat 1 miljoen als onderpand leent die kapitalist bij "institutionele beleggers" nog eens 99 miljoen euro. "Institutionele beleggers" zijn de gewone banken en pensioenfondsen, het geleende geld is dus ons geld dat we aan hen toevertrouwden op een spaarboekje of een tweede of derde pensioenpeiler. Samen kan die kapitalist nu gebruik maken van een hefboomfonds van 100 miljoen euro.


Met dit hefboomfonds kan hij bijvoorbeeld zilver aankopen. Hij koopt bijvoorbeeld de maandag voor 100 miljoen zilver aan, en verkoopt het de donderdag met 2 procent winst. Voor dat zilver krijgt hij er dus 102 miljoen terug. Nadat het hefboomfonds de geleende 99 miljoen heeft terugbetaald - met een klein beetje rente - schiet er dus nog 3 miljoen over. In plaats van een winst van 2 procent heeft de kapitalist via de hefboomfunctie dus een winst van 200 procent gerealiseerd. Van 1 miljoen, heeft hij met een beperkte koersstijging van 2 procent, 3 miljoen gemaakt. Dat soort hefboomtechnieken wordt ook toegepast op ETF's. Dat heet dan een leveraged ETF.


Op die wijze kan 1 miljoen gemultipliceerd tot 100 miljoen en ingezet op een zilver-fonds dat in praktijk aardappelen bevat - Volg je nog?


Maar zelfs daar blijft het niet bij. Ook de "short techniek" wordt erop toegepast. Shorten is een techniek om winst te halen uit koersdalingen. Gokt een belegger bijvoorbeeld op een daling van de zilverprijs dan kan hij "short gaan" op zilver. Hiervoor leent hij zilver (voor een kleine rente), bij iemand die dat niet onmiddellijk nodig heeft, en verkoopt het onmiddellijk aan een prijs van 100 euro. In dit voorbeeld daalt de prijs van maandag op donderdag tot bijvoorbeeld 90 euro. De belegger zal in dat geval op donderdag het zilver terugkopen aan 90 euro en zal het zilver teruggeven aan de oorspronkelijke eigenaar. Aangezien de belegger het verkocht voor 100 euro en terug aankocht voor 90 euro maakte hij dus via de short-techniek een winst van 10 euro.


Wanneer we de short-techniek bijvoorbeeld toepassen op onze zilver-ETF, zal de kapitalist erop gokken dat de zilverprijs zakt. Hij zal een aandeel van de zilver-hangar - vol aardappelen - lenen, het verkopen op maandag en terug aankopen op donderdag aan een lagere prijs. Hij zal het teruggeven aan de oorspronkelijke eigenaar en ondertussen gigantische winsten hebben gerealiseerd.


Om het nog extremer te maken wordt binnen de short-selling techniek ook gebruik gemaakt van "naked shorting". Hierbij lenen ze zelfs het zilver niet meer - maar beloof je je enkel garant te stellen voor een bepaalde zilverhoeveelheid - de verhandelde producten worden dus écht virtueel. Het enige wat nog aan de basis ligt van dit soort transacties is "vertrouwen". Wanneer we dit op het bovengeschreven geval toepassen: De belegger speculeert dus via een virtueel aandeel in een zilver-hangar vol aardappelen op een daling van de zilverprijs. Die daling van de prijs van het zilver waarin virtueel belegd wordt, wordt via de short-techniek omgezet in winst, en deze winst wordt dan via "leverage" nog eens gemultipliceerd met honderd.


In ETF's wordt vandaag 1.300 miljard dollar belegd. Zakenbanken gaan ervan uit dat het volgend jaar naar 2.000 miljard dollar zal evolueren, of zo'n 6 keer de totale geproduceerde rijkdom van België.


Dat dit soort financieel gegoochel extreem gevaarlijk is hoeft weinig uitleg. Niet enkel winsten, ook verliezen van dit virtueel gegok worden bij een eventuele crisis gemultiplificeerd. In tegenstelling tot het virtuele gespeculeer zijn de verliezen wel degelijk reeël. De kosten van die verliezen komen slechts in beperkte mate terecht bij die beleggers die de grootste risico's nemen. Bij de leverage-technieken komt een deel van de verliezen ook terecht bij onze pensioenfondsen en spaarrekeningen - en dat terwijl die maximaal 1 tot 5 procent opbrengen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld 200 procent bij sommige hefboomfondsen en 20 tot 40 procent bij de banken.


Een groot deel van de groei van het moderne kapitalisme uit de laatste 30 jaar is terug te leiden tot de effecten van dit soort financiële innovaties. In België waren de winsten van de financiele instellingen voor de crisis zelfs groter dan die van de hele rest van de economie bij elkaar geteld. Iedereen met een beetje inzicht ziet dat die groei een zeepbel is, het is hierbij gewoon wachten op een nieuwe speld die die zeepbel zal doorprikken en een nieuwe systeemcrisis zal veroorzaken.

________________
Dit artikel is gebaseerd op data uit:
Demeester S., Hyperkynetische beleggers begeven zich in mijnenveld, De Tijd, 5 maart 2011

Verslag Stakingsdag Noord-West-Vlaanderen

LSP ging in Noord-West-Vlaanderen langs aan de stakingspiketten van Brugge, Oostende en Zedelgem.

In Brugge voegde we ons bij een klein piket met ABVV-militanten aan het industrieterrein pathoekweg. Iets na 6 uur werd het piket omgevormd tot een filterblokkade. Auto's op de toegangsweg werden slechts doorgelaten bij het aanvaarden van het pamflet voor de actie, al zijn er in het begin te weinig voorzien door de vakbond. Wij spraken er met Tim, ABVV-militant aan het piket:

"Wij zijn niet allemaal van Metal Union, ikzelf werk bij Tropicana - producent van fruitstap. We zijn slechts met enkele militanten van onze werkvloer naar dit collectief pikket gekomen. De actiebereidheid bij ons was vandaag niet zo groot. Bijna iedereen werkt. Er is geen tekort aan actiebereidheid, maar er moet wel perspectief zijn. Als het ordewoord echt een nationale staking zou zijn, zou de boel plat liggen, maar dat is vandaag niet het geval - vandaag is het een "actiedag".
Volgende woensdag zou er een nationale vergadering zijn van de secretarissen waarop zal beslist worden of er verdere acties zullen komen. Wij verwachten dat er een reële kans is dat er een echte algemene staking zal komen tegen het IPA, ik ben er zelfs absoluut zeker van. Dit IPA betekent een loonsdaling en dat is onaanvaardbaar."

In Oostende waren er verschillende bedrijfspiketten. Opvallendst waren echter de afzettingen van 2 kruispunten aan de rand van het industrieterrein. Ze werden gecontroleerd door telkens een 30-40 tal militanten van ABVV en ACLVB. Eén van de punten werd georganiseerd door de strijdbare syndicale delegatie van Daikin, met heel wat jongere syndicalisten van ABVV-jongeren. Op het andere punt, een kilometer, verder werd de groep medewerkers van het ABVV aangevuld door militanten uit de chemische industrie, de textiel en de voedingcentrales. Wij spraken er met Roger Deschacht, gepensioneerd oud-hoofddelegee voor het ABVV van Progeron - de chemische fabriek om de hoek:

Er lijkt steeds meer actiebereidheid. Meer en meer mensen beseffen dat wanneer het IPA toch goedgekeurd zou worden door de regering, ze het zullen moeten stellen met 0,3% opslag over 2 jaar. Ook de gepensioneerden komen er slecht vanaf met een maandelijkse verhoging van slechts 10 euro per maand, en dat terwijl de prijzen sterk stijgen. Als je ziet dat het kapitaal steeds meer winst maakt, en de werkmens steeds meer onder druk komt te staan, beseffen de mensen dat het zo niet verder kan.
Als Leterme er deze week in slaagt van het IPA door het parlement te jagen, dan stopt het daar niet bij en zullen de acties blijven volgen. Het ongelukige daarbij is dat het vooral de mensen in de KMO's het gelag zullen betalen als de regering het IPA er nu doorjaagt. Daarom voeren we hier ook deze acties met filterblokkades aan de kant van de KMO-zone.
Mensen die vandaag aan 9 euro per uur bruto werken in zo'n KMO's zijn diegene die het sterkst afhankelijk zijn van het IPA om hun loon- en werkomstandigheden te verbeteren, want in die sectoren zal er niet verder onderhandeld worden over de lonen. Arbeiders en bedienden in kleine bedrijven, hebben geen vertegenwoordiging en zullen de macht niet hebben om betere lonen te verkrijgen. In de grote bedrijven zullen we met verdere sectoriële en plaatselijke acties er zeker in slagen de loonnorm van het IPA te doorbreken, maar het IPA dient ook net om die minderbedeelden te versterken.
Daarnaast is er natuurlijk ook de zogenaamde "eenmaking van arbeiders en bedienden" statuut die totaal onaanvaardbaar is. Het kan niet de bedoeling zijn om het statuut naar onder aan te passen!

Nadien voegden we ons bij het piket van Case New Holland. Een ruime delegatie van ABVV en ACLVB hield de wacht aan de poorten van het metaalbedrijf in Zedelgem. Ook hier is het personeel het beu dat er na jaren van loonmatiging weeral geen loonsopslag inzit voor de komende 2 jaar. Terwijl de blauwe delegatie zich naar het dichtsbijzijnde rondpunt begeeft om het te bezetten spraken we met Patrick Van De Kerkhove, ABVV-hoofdelegee bij CNH-zedelgem.

De actiebereidheid bij ons is groot. Wij zijn vorige week ook al met 80 naar de regionale actie in Gent geweest, naast de militanten ook een aantal vrijwilligers die zijn meegegaan. Ook vandaag werd er massaal gevolg gegeven aan de stakingsoproep van het ABVV. Wij hebben de actie wel "eerlijk" willen laten verlopen, we hebben het bedrijf dus niet geblokkeerd; wie wilde werken kon gaan werken. Niettemin zijn er slechts heel weinig werkwilligen en ligt de productie volledig stil. Van de 2500 werknemers zijn er hoogstens 200 binnen. De actie is dus geslaagd zonder veel discussie.
Of er nog acties komen, hangt volledig af van de verdere onderhandelingen. Ik denk dat deze acties een zeer duidelijk teken hebben gegeven aan 'de onderhandelaars' dat de arbeiders dit IPA massaal verwerpen. Wij hopen dat er een vervolg komt op de acties wanneer het IPA toch wordt doorgedrukt. Wanneer er geen vervolg komt zullen wij intern op bedrijfsvlak verder actie te voeren over een loonsopslag.
Die 0,3% is betekent een maximale maandelijkse opslag van ongeveer 7 tot 10 euro Bruto in de maand over 2 jaar. Als je ziet hoe sterk de prijzen van brandstof en voeding vandaag stijgen is dit gewoon belachelijk. Tegelijkertijd mag er ook niet aan de index geraakt worden en is de "verbetering van het arbeidersstatuut" belachelijk. Als we aan het vooropgestelde tempo vebeteren, zullen we slechts in 2060 een eengemaakt statuut hebben, terwijl de bedienden ondertussen wel verliezen en dat kan voor ons niet.
Als vakbondsmensen vinden we het heel erg dat er vandaag nog geen regering is. Toch hebben we er niet veel illusies in dat ze aan onze kant zal staan; geen enkele politicus stelde zich duidelijk tegen het IPA op ondanks dat het door een meerderheid van de arbeiders verworpen werd. Als we bovendien zien dat een nieuwe regering er één zal zijn mét de NVA, dan weten we wat we dat deze regering waarschijnlijk niet positief zal zijn. Je moet maar eens de uitspraken van Dewever beluisteren. De NVA was trouwens de eerste partij om te eisen dat het IPA onveranderd opgelegd zou worden.

Witte Woede in Gent

Vanmiddag voerden een 400tal werknemers uit de Non-profit actie tegen het personeelstekort in de sector. De vakbonden spreken van een personeelstekort van 17 procent in de zorgsector. Het verzet tegen dit aanhoudend personeelstekort startte dit jaar in januari vanuit de werknemers van de broeders van liefde, met maandelijkse stakingen. Het is in dat kader dat ook vandaag de betoging in Gent plaats vond. We spraken met Annie Bessems, delegee van het ACV in Blijberg

Rond wat wordt er vandaag actie gevoerd?Deze actie is gericht tegen het tekort aan personeel in onze sector. Er is al jaren een personeelsstop van toepassing, waardoor er geen extra collega's bijkomen. De Minister voorziet slechts in ongeveer 80 procent van het benodigde personeel, daardoor is de toenemende werkdruk ondraaglijk geworden.
Aan het einde van de betoging, op de kouter hebben we 2200 lege stoelen geplaatst, die symboliseren het tekort aan personeel. De minister heeft 500 nieuwe plaatsen beloofd, vooral voor de instellingen waar het personeelstekort het dramatischte is, oa in de gehandycaptesector. Die beloofde plaatsen werden op de kouter gesymboliseerd door 500 rode stoelen. Dat is zelfs als die nieuwe jobs er echt komen, uiteraard veel minder dan wij vroegen. Ik kijk dan ook met gemengde gevoelens naar dit akkoord.

Er nog andere acties gepland?
Ja, ook al omdat er niet alleen actie gevoerd wordt rond het personeelstekort, maar ook rond de 13e maand en de te lage lonen in de sector. Het beleid van de Vlaamse regering heeft in de afgelope periode onze koopkracht sterk aangetast. De belangrijkste actie die nu gepland is, is de non-profit-betoging van 29 maart in Brussel.

Foto's
http://www.facebook.com/album.php?aid=271472&id=563911913&l=a43e4e4743

Interview staking bij BPost

Staking bij bpost. Interview met Roos Balbaert, ACOD-delegee in Brugge

Op het piket bij bpost in Brugge spraken we met Roos Balbaert, ACOD-delegee en bij de vorige verkiezingen kandidaat voor LSP. We hadden het over de redenen voor de staking en perspectieven voor verdere strijd.

Waarom wordt er vandaag gestaakt?

“De hoofdreden van de staking is het aangekondigde strategisch plan van bpost die De Post moet voorbereiden op de volledige privatisering. Zo wil men met dit plan de pakjesdienst apart organiseren in Brussel, zodat dit los van bpost verkocht kan worden. De verdeelcentra worden ook gecentraliseerd, waarbij heel wat arbeidsplaatsen zouden verloren gaan.

“Het strategisch plan 2020 zou geen naakte ontslagen veroorzaken, niettemin verdwijnen er wel tot 6000 arbeidsplaatsen. Als dit al zou lukken met 'natuurlijke' afvloeiingen, dan blijft dit nog steeds een enorme aanval op het personeel. Zo zouden duizenden personeelsleden verplicht moeten verhuizen, aangezien de arbeidsplaatsen verplaatst worden - van Brugge naar Gent bijvoorbeeld. Maar ook voor de jeugd worden geen degelijke arbeidsplaatsen bij gecreëerd, mensen die op pensioen gaan worden niet vervangen, nieuwe postmannen en vrouwen komen terecht in precaire contracten - zoals dat van 'hulppostman' - en hebben geen recht meer op een vast statuut.”

Wordt de staking goed opgevolgd?

“Voor wat we gewoon zijn in Brugge ben ik content. Er zijn maximaal een 10 tot 15 personeelsleden komen opdagen van de 100 - zeker de helft waren jonge contractuelen die schrik hadden voor hun job. Toch moet gezegd worden dat verschillende jongeren wel meestaakten, ondanks hun onzeker statuut. De 'werkwilligen' zijn deze morgen de kranten gaan rondbrengen die toegeleverd werden via een externe leverancier. Daarbuiten was er niets te verdelen - aangezien alles in Gent geblokkeerd stond sinds gisterenavond.

“Toch stonden we slechts met twee aan de poort deze morgen om pamfletten uit te delen. Van een echt piket was geen sprake. Willen we echt een vuist maken zullen we ons in de toekomst beter moeten organiseren. Het feit dat op een stakingsdag de militanten thuisblijven, geeft een slecht beeld. Dit is munitie voor het antivakbondsstandpunt als zouden we alleen staken om "een dag congé te hebben". Daarom is het nodig om het piket in de toekomst beter voor te bereiden. We hebben ook meer praktische steun ervoor nodig vanuit de vakbond, wat vandaag te weinig gebeurd is - waarschijnlijk omdat men wel wist dat in Brugge genoeg mensen thuis gingen blijven.”

En hoe moet het nu verder?

“In Brugge wordt ook morgen nog gestaakt. Daarna zullen we zien of de directie haar plan aanpast. Anders zullen verdere en hardere acties volgen - gelijklopend met de strijd tegen het IPA overigens.”

Begrafenis van de Macht?

In Stavele werd ze begraven, tussen het VMO-graf van Verschaeve en de IJzertoren - het lijkt wel een Vlaamse vloek. Op gevaar van zeer kort door de bocht te gaan en van lijkenpikkerij beschuldigd te worden, toch deze korte beschouwing.

Men zou kunnen zeggen dat de aanwezigheid op die begrafenis politiek weinig belang heeft. Aanwezigheid op een begrafenis zou kunnen draaien rond louter persoonlijke condoleanties tussen collega-politici. Dit zou persoonlijk zijn, en níet politiek. Maar het persoonlijke is politiek... Uit de aanwezigheidslijst kwam er immers een opvallend patroon naar boven. Een patroon dat zelfs een licht kan werpen op het mistige politieke landschap van ons land. De meeste prominente politici van dit land, zowel Vlamingen als Walen, waren aanwezig in de Westhoek.

We zouden de topfiguren kunnen karakteriseren als het politieke deel van wat de Amerikaanse socioloog Mills ooit de "Power Elite" noemde. Ze vormen een elitegroep waar macht gepaard gaat met close sociale interactie. In die constante sociale interactie - "vrienden onder elkaar" - worden de ooit bestaande ideologische tegenstellingen overbrugd. Op die wijze vormt de top een hechte groep die de stabiliteit van het bestuur - in het belang van de politieke en economische power elite - waarborgt. België staat bekend om zo'n elitair democratisch model waar breuklijnen in de samenleving - zowel ideologische, religieuze als klassentegenstellingen - worden overbrugd door een kleine groep van topvertegenwoordigers van partijen, drukkingsgroepen en 'sociale partners'.

Wat belangrijker is, is wie niet op de begrafenis aanwezig was en dus om een of andere reden niet tot de Power Elite behoort. Dit waren NVA, OpenVLD en het Vlaams Belang. Opvallend is dat de jonge generatie van OpenVLD blijkbaar niet close genoeg meer is met Vandelanotte om naar de begrafenis van zijn moeder te komen.

Uit de aanwezigheden kunnen we twee zaken afleiden die de huidige regeringsonderhandelingen bemoeilijken. Ten eerste is er in de huidige regeringsonderhandelingen 1 partij aanwezig die niet tot de Power Elite behoort - De NVA. Het zou verklaren waarom zelfs een openlijke terechtwijzing van VOKA, de zelfverklaarde chefs van De Wever, voorlopig nog weinig effect heeft. Ten tweede blijkt ook dat de traditionele Power Elite geen electorale meerderheid meer heeft in Vlaanderen. Het toont aan hoe verdeeld de politieke elite in Vlaanderen is, en waarom het Vlaamse electorale landschap zo verkaveld en onstabiel is geworden.

Daarmee toonde de begrafenis in Stavele ook een stukje van het naderend einde van de power van die elite.

The point of no discussion

Een socialist komt het wel eens tegen, de discussie met discussiepartners zonder aanknopingspunt tot discussie. In onze Westhoek gebeurt dat misschien nog iets meer dan elders. Dit is een overpeinzing hierover op basis van een recent gesprek.

Veelal komt het gebrek van basis voor discussie met een gesprekspartner vooral voort uit een klassenverschil. De onvermijdelijke politieke discussie met een flamingantische rechtse ondernemer is over het algemeen een maat voor niets.

Wanneer ik toch de moeite neem om te argumenteren heb ik de neiging om tegen mijn gewoonte in, me gewoon "objectief" - onideologisch op te stellen in het weerleggen van de nonsens van de moderne opvolgers van de Vlaamse keuterboeren. Als je er immers op een radicale, logische wijze probeert tegenin te gaan op basis van een redenering, dan heb je gewoon geen enkel aanknopingspunt voor discussie.

Bij dat soort mensen kan je simpelweg niet met socialistische argumenten afkomen, die nochtans tegenover de grote meerderheid van de samenleving wel opgaan. Dat krijg je bijvoorbeeld wanneer je de nadelen van racisme zou uitleggen, en de nadelen dat dit met zich meebrengt op vlak van verdeeldheid op de werkvloer in syndicale conflicten. Dan wordt dit anti-racisme-argument, dat voor de meerderheid van de bevolking (werknemers en hun families) zou moeten opgaan, een pro-argument, op basis van klassenpositie.

Als je als argument tegen het VOKA-flamingantisme stelt dat ze de sociale zekerheid willen verzwakken - dan vinden zij dat vanuit hun standpunt goed nieuws. Morele oordelen stoten hier dus op een economische scheidingslijn, een klassenconflict.

Wat vanuit de algemene bekommernis om de samenleving dus als suboptimaal wordt gezien (racisme, verdeeldheid, ongelijkheid…) wordt vanuit hun klassenstandpunt een volledig legitieme redeneringswijze. Die is helemaal niet idioot, maar eigenlijk zelfs heel rationeel, ook al beseffen de poppen in de poppenkast misschien zelf niet waar die rationaliteit vandaan komt.

Meer zelfs, het is niet enkel rationeel, ze kunnen misschien zelfs niet anders denken. Dat denkkader wordt door de samenleving voorgeschoteld als het enige rationele. Om het in marxistische termen uit te drukken... de heersende ideologie is die van de heersende klasse.

En dat denkkader kan enkel maar veranderen via een fundamentele verandering van de sociaal-economische samenleving waarop ze gebaseerd is. Ideologie is deel van de bovenbouw, die finaal wordt bepaald door de onderbouw... - en die kan enkel gewijzigd worden via een kwalitatieve omschakeling via klassenstrijd - niet door politieke discussie… - waardoor politieke discussie dus in sommige situaties inderdaad zinloos is.

De nota Vandelanotte: een analyse

Het had een geheime nota moeten zijn. Tot woensdag hebben de traditionele partijen tijd om zich uit te spreken over de compromistekst van Vandelanotte. Toch was na enkele uren reeds een versie van de tekst beschikbaar in de media. Het wijst alleszins op het feit dat het vertrouwen tussen de gesprekspartners onder het vriespunt zit en de instabiliteit van de politieke elite van dit land een nieuwe fase kent. Een korte opinie over enkele van de reeds bekende punten.




De tekst die Vandelanotte na een recordperiode van onderhandelingen voorstelt is een typisch "Belgisch compromis", en de punten die erin opgenomen zijn, zijn helemaal niet zo verrassend. In principe had deze tekst evengoed 2 weken na de verkiezingen kunnen af zijn, maar het heeft waarschijnlijk tot het negatieve ratingrapport van Standard en Poors' geduurd tot Voka haar communautaire scherpslijpers van de NVA wat aanporde om toch wat minder het gelijk van Maddens theorie te proberen bewijzen. Vraag is of de NVA en Dewever uiteindelijk hun meesters zullen volgen.

BHV en kieswetgeving

Het compromis bestaat uit typische evenwichten van de Belgische elite en haar politieke gesprekspartners die vandaag aan tafel zitten. De splitsing van BHV wordt ingewilligd zoals "de Vlamingen" vroegen. Veel verliezen de Franstalige gesprekspartners daar electoraal immers niet mee: het grootste deel van die Franstalige stemmen in de rand ging immers naar hun gezamenlijke vijand aan Franstalige zijde, de MR - met haar communautair aanhangsel, het FDF van Maingain. In ruil krijgen de Franstaligen in de rand ook stemrecht in Brussel zelf en wordt de omzendbrief Peeters afgezwakt. Wat enkele jaren geleden nog een onoverkomelijk probleem leek, wordt herleid tot wat het is: een spelletje tussen de traditionele partijen dat op 5 minuten opgelost kon zijn.

In het luik politieke hervormingen stelt Vandelanotte het oude voorstel voor om de Senaat af te schaffen, en het te hervormen tot een ontmoetingsplaats voor gemeenschappen en gewesten. Opvallender is het voorstel voor samenvallende regionale en federale verkiezingen. Daardoor lijkt het federale parlement een legislatuurparlement te worden, dat slechts om de 5 jaar verkozen wordt. Doel ervan is duidelijk: men wil fratsen als die van Alexander Decroo in de toekomst voorkomen. Die liet in het voorjaar de regering vroegtijdig vallen, waardoor hij het politieke establishment in een nog groter chaos stortte. De samenstelling van het parlement zal dan wel stabieler zijn - ze wordt in de toekomst immers slechts een maal om de 5 jaar electoraal gecontroleerd, en wordt zo nog minder democratisch - het hoeft daarom nog niet stabieler te zijn op politiek vlak. Bij een versnipperd politiek landschap kan verhoogde instabiliteit ontstaan die voor de elite niet oplosbaar is door vervroegde verkiezingen.

Bevoegdheidsoverdrachten

Werkgelegenheid wordt volledig geregionaliseerd. Dit was reeds grotendeels het geval. Wellicht betekent dat, in de lijn van het beleid van Vandenbroucke, er verder wordt gegaan met nog meer actief arbeidsmarktbeleid, gericht op de "flexibilisering" van de lonen. De Vlaamse werknemers weten meteen wat het doel daarvan is; werklozen schrappen, vakbondsmacht ondergraven en de arbeidsmarkt flexibiliseren naar het Duits model.

Een deel van de aspecten verbonden met de sociale zekerheid wordt geregionaliseerd, met name de gezinstoelages en een deel van de ziekenzorg. Het gaat om een beperkt budget. Maar het is een belangrijk precedent op vlak van de splitsing van de sociale zekerheid. De regionaliseringen van mobiliteit en justitie zijn op zich dan weer toegevingen aan de Vlamingen die weinig logische onderbouwing hebben. Op vlak van efficiëntie slaat het immers nergens op dat men aan beide zijden van de taalgrens andere snelheidslimieten zou hanteren of andere boetes zou heffen. Regionalisering van Justitie heeft vooral tot doel een nultolerantie-beleid ten aanzien van criminaliteit te vergemakkelijken. In Vlaanderen kunnen we ons verwachten aan een verdere criminalisering in plaats van bestrijding van armoede.

Financieringswet

De nota hertekent ook de financieringswet. Dit is het belangrijkste strijdpunt van de Vlaamse kleinburgerij achter VOKA. Ook hier is de hervorming in theorie groot, maar in de praktijk beperkt. 15 miljard van de personenbelasting wordt geregionaliseerd. Dit is bijna de helft van het totale budget van 35 miljard. Daarvan zou Vlaanderen 10 miljard zelf kunnen herverdelen. Dit stelt echter nog geen 50 procent van de middelen voor. Meer dan de helft komt nog steeds van Federale belastingen. Opvallend is dat de vennootschapsbelasting niet vernoemd wordt... Nochtans spande het departement financiën en dan vooral bedrijfsfiscaliteit de kroon wat wanbeleid betreft. Het hangt er natuurlijk vanaf wat men wanbeleid noemt. Achteraf bekeken is VOKA en consoorten wellicht best tevreden met het bedrijfsvriendelijke beleid van Reynders, en hoort dat ministerie minder "geresponsabiliseerd" te worden na de notionele intrestaftrek en de positieve resultaten voor KBC, Arcelor en Inbev.

Brussel daarentegen krijgt haar genoodzaakte herfinanciering niet. Voor Brussel wordt een compensatie voorzien voor de infrastructuur die het moet voorzien voor de pendelaars en de Europese ambtenaren van 370 miljoen Euro. Er wordt echter geen budget vrijgemaakt om de enorme sociale problemen van de hoofdstad aan te pakken, er wordt geen geld vrijgemaakt om extra werk te creëren voor de enorme aantallen jonge werklozen of om te investeren in de Brusselse gemeentes die langzamerhand meer beginnen lijken op Parijse banlieues. De hervorming die er vanuit sociaal oogpunt het dringendst nodig was, komt er niet.

NVA

Ideologisch is de nota van Vandelanotte geen spectaculaire overwinning voor de NVA. De kiezers die met de NVA drastische oplossingen hadden verwacht, zullen bedrogen uitkomen. Het is dan ook de vraag of ze zo'n lange onderhandelingen kunnen verantwoorden voor dit resultaat. Het belangrijkste feit dat Dewever wellicht bereikte, is de onstabiliteit van het Belgische politieke establishment aantonen. Zelf heeft hij daar zoveel mogelijk aan bij gedragen.

Qua alternatieven stelt er zich een probleem voor de NVA. Vertrekkend van hun ideologisch beginsel van subsidiariteit gaan zij uit van een verdamping van België. In deze crisistijden moet er efficiënter bestuurd en bespaard worden - en dat kan volgens hen beter op een ander niveau dan België - het is te zeggen op Europees of op Vlaams vlak. Er zijn echter betere momenten om met zo'n ideeën af te komen dan vandaag. Wie gelooft immers in de huidige economische en politieke crisissituatie dat de Europese unie beter gewapend is om problemen aan te pakken dan België? België mag dan volgens De Wever al de zieke man van Europa zijn, wat dan te zeggen over Europa als geheel? De eerste economische crisis lijkt de muntunie reeds op haar knieën te krijgen.

De vraagt blijft wat de NVA met deze nota zal doen. Het kan zich wellicht niet permitteren om de zwarte piet voor de mislukking van de onderhandelingen toegespeeld te krijgen. Die ongemakkelijke positie zal versterkt worden door het feit dat ook economisch Vlaanderen stilaan een federale regering wil om de besparingen van 21 miljard eindelijk in te zetten. Nochtans kunnen we van De Wever en co weinig enthousiasme over deze nota verwachten.

Maar ook na de vorming van een regering op basis van deze nota moeten we niet veel stabiliteit verwachten. De instabiliteit komt immers grotendeels voort door het onvermogen een consensus te vinden over de aankomende besparingen - hoe en over wie die verdeeld zullen worden. De vraag is dan of er genoeg eenheid in de elite kan gevonden worden om die hervormingen door te voeren, en dat zal afhangen van hoeveel verzet ertegen komt.

(PS, Merci aan Zoé voor de spellingscorrectie en Jon voor de geleende afbeelding)