Als een fait divers passeerde het gisteren de Vlaamse media,
het laatste statement van het Internationaal Monetair Fonds. De
verontschuldigingen voor de rekenfouten vanuit het IMF hadden nochtans moeten
inslaan als een bom. De belangrijkste financiële regulator ter wereld paste
immers zijn modellen aan, nadat haar berekeningen fout bleken te zijn. De
multiplicator van 0,5 werd als veel te laag ingeschat en zou volgens recente
studies tussen de 0,9 en 1,7 liggen. Dit is bijzonder belangrijk, want indien
de zogenaamde multiplicator boven 1 ligt, wil dat zeggen dat de hele logica
achter het neoliberalisme op leugens en verzinsels gebaseerd is.
De Multiplicatoren waar we het over hebben zijn de zogenaamde
multiplicatoren van de groei door overheidsinterventie in de Macro-economische
theorie. Als de overheid geld uitgeeft, dan stimuleert dit de groei van de
economie; door de toegenomen vraag, bijvoorbeeld door een bouw van
infrastructuur, stijgt immers de werkgelegenheid en daarbij ook de koopkracht.
Om dit geld echter te kunnen uitgeven moet de overheid het geld ergens gaan
halen; dit doet ze door ofwel belastingen te heffen, ofwel door schulduitgifte.
Hierdoor verdwijnt dus ook geld dat anders had kunnen geconsumeerd worden door
mensen die belastingen niet zouden moeten betalen, of particulieren hadden
kunnen lenen. De verhouding tussen het uitgegeven overheidsgeld en de
veroorzaakte groei is de zogenaamde overheidsmultiplicator. Deze multiplicator
is steeds voer geweest voor enorm debat tussen macro-economen.
Voor Keynesiaanse economen is deze multiplicator groter dan
1, dat wil zeggen, voor elke euro dat de overheid extra uitgeeft, zou er meer
dan een euro groei veroorzaakt worden. Deze theorie legitimeerde op macro-economisch
niveau de uitbouw van de welvaartstaat, die het resultaat was van een compromis
tussen de sociale klassen en een zekere herverdeling van de rijkdom binnen het
kapitalisme met zich meebracht.
De zogenaamde monetaristen echter, de macro-economische
stroming achter het neoliberalisme, stelde
dat de overheid onefficient zou zijn. Enkel de private markt, zou als gevolg
van vrije concurrentie de meest efficiente oplossing bieden. Elke vorm van
overheidsinterventie zou dus schadelijk zijn voor de economie. De redenering
ging als volgt. Voor elke euro dat de overheid wegneemt bij investeerders en
consumenten, via schulduitgifte of belasting, zou deze minder efficiënt worden
ingezet, dan door de eigen voorkeur van deze consumenten en investeerders in een
vrije markt en concurrentie; het resultaat van één euro overheidsuitgaven zou
dus een nettoresultaat genereren van
minder dan 1 euro. Volgens deze stroming is de overheidmultiplicator dus
kleiner dan 1.
Deze laatste theorie verdedigt dus zo klein mogelijke
overheidsuitgaven, aangezien deze inefficiënt zouden zijn. Hoe meer de overheid
teruggedrongen zou worden, hoe meer onrechtstreekse groei er zou zijn. De
economie zou dan wel negatief groeien door dalende uitgaven van de overheid en
dalende vraag; maar het vrijgekomen geld zou terug terecht komen bij
consumenten en vooral investeerders, die een grotere meer efficiente groei
zouden garanderen. Het is deze laatste economische theorie die het
neoliberalisme legitimeert, en sinds Thatcher en Reagan de dominante
beleidslijn is geworden; als enige waarheid geldend binnen de klassieke
economische opleidingen. Deze theorie heeft de afbraak van de welvaartstaat na
de val van de Sovjet-unie en de verzwakking van de sociaal-democratie gelegitimeerd.
Het is ook de economische theorie achter de recente besparingsplannen die door
heel Europa worden opgelegd, in het bijzonder in Zuid-Europa.
Nu komt het IMF, ‘s werelds hoogste financiële instantie
echter met een mea culpa. Volgens haar eigen recentste studies blijkt in
periodes van laag-conjuntuur, van crises van het kapitalisme immers dat de
multiplicator niet 0,5 bedraagt, maar 0,9 tot 1,7. Dit betekent dus dat het IMF
toegeeft dat besparingsmaatregelen dus een netto negatief hebben op de
economie, dat achteraf niet hersteld wordt. Hiermee beslechten ze eigenlijk met
een eigen studie het ongelijk van het neoliberalisme en de ideologie dat ze
zelf decennia verdedigd hebben en die miljoenen mensen de honger, miserie en
dood hebben ingejaagd.
Hiermee weten we ook dat het IMF tenminste al beseft dat de
huidige economische politiek nergens toe zal leiden en de instituties van het
kapitaal met de handen in het haar zitten om de crisis op te lossen. Het
betekent ook dat de weg open ligt voor echte alternatieven, alternatieven op
het neoliberale kapitalisme.
No comments:
Post a Comment