Op 18 juni overleed Jose Saramago. Saramago ontving in 1998 de Nobelprijs voor de Literatuur. Met zijn dood verliest de arbeidersbeweging een grote intellectueel die steeds aan haar zijde heeft gestreden. Terwijl allerhande presidenten en politici hun 'respect' uitbrachten, bracht een menigte op zijn begrafenis hem een échte laatste eer. Allen riepen ze in koor: "Saramago, de strijd gaat door!"
Saramago is internationaal vooral bekend als schrijver en poëet maar hij was ook een politiek criticus en noemde zichzelf marxist. Sinds 1968 was hij lid van de Communistische Partij van Portugal, die toen nog illegaal was onder de fascistische dictatuur, en slechts enkele honderden leden telde. Hij was zelfs ooit kandidaat voor de Europese verkiezingen voor de PCP.
Toch stond hij niet kritiekloos tegenover de rol die de partijtop speelde, of liever de rol van leiding voor de arbeidersbeweging, die ze vaak niet speelde wanneer dat nodig was. Zo schreef hij in een stuk uit oktober 2008: “Ik, die ondertussen tot het besef was gekomen dat Marx nog nooit zoveel gelijk had gehad als vandaag, verbeelde me dat, wanneer de zeepbel van de Amerikaanse hypotheekmarkt uiteenspatte, dat de linkerzijde, waar ze ook was, als ze nog leefde eindelijk haar mond zou opendoen. Maar de linkerzijde denkt blijkbaar niet meer, ze gaat niet over tot de daad, ze neemt geen risico’s, en tot op vandaag doet ze het nog steeds niet.”
Cynisch, zoals zovele anderen op late leeftijd, is hij ondanks de politieke tegenslagen echter niet geworden. Zo bleef hij tot een jaar voor zijn dood schrijven aan pamfletten en politieke commentaren. Op 24 februari van vorig jaar schreef Saramago in een verkiezingspamflet voor Izquierda Unida in Baskenland: “Links, we hebben gelijk. Het gelijk van zij die vechten voor een betere wereld voor het te laat is”.
De huidige crisis toonde volgens Saramago het ultieme failliet van het kapitalisme als systeem, en hij bleef ook tegenstander van een radicale hervorming tot een nieuw kapitalisme. Dat hij na zijn dood eer wordt bewezen door heel wat hoogwaardigheidsbekleders zou hij op een sarcastische wijze verworpen hebben. Tot aan zijn dood is hij steeds een fervent criticus geweest van conservatieve politici als Aznar, Rajoy, Cavaco Silva, Sarcozy en Bush, waarvan er vandaag heel wat zijn literair werk de hoogte inprijzen maar zijn politieke standpunten verzwijgen. De enige eer die hem, als zoon van arme dagloners, echt waardig is, is die van de menigte die met honderden tegelijk bij zijn crematie kwamen roepen. “Saramago, a luta continua.”
No comments:
Post a Comment