"Alternatieve" actiemethoden in Portugal

De acties van de vakbond CGTP lijken weinig uit te halen. Dit is het geval om verschillende redenen, die ongetwijfeld elkaar versterken. Enerzijds slaagt de vakbond er niet in een voortrekkersrol te spelen in het verzet, en volgen de betogingen en stakingen die afgekondigd worden eerder de druk in de samenleving dan dat ze zelf de mobiliserende kracht zijn; een duidelijk actieplan op de lange termijn is er helemaal niet. Belangrijke slachtoffers van de crisis zoals jongeren met precaire contracten, het toenemend aantal werklozen; en de uitbaters en werknemers van kleine handelszaken en horeca zijn bovendien praktisch niet vertegenwoordigd en georganiseerd binnen de vakbonden. Bovendien lijken de betogingen vooral op super georganiseerde stoeten, met eeuwenoude slogans die meer traditie uitstralen dan strijdbaarheid; het contrast tussen de beelden van de betoging in Brussel van donderdag en die van vorige zaterdag in Lissabon in dan ook enorm. Mede hierdoor slaagt de vakbond er vaak slechts in oudere ambtenaren te mobiliseren op haar betogingen. Misnoegde lagen van de Portugese bevolking, vooral gelinkt aan de sociale beweging “Que se lixe a Troika”, die op 15 september 1 miljoen mensen op straat bracht, maken sinds 2 weken gebruik van nieuwe vormen van protest.

Grandolar.

Vorige week werd de eerste minister in zijn parlementaire speech onderbroken door een groep van 40 toeschouwers die op een bepaald moment Grandola begonnen te zingen. Grandola is één van de strijdliederen die gelinkt wordt aan de Portugese revolutie. Het is een lied dat geassocieerd wordt met antifascisme, democratie en vrijheid. Uiteindelijk werden de zangers de deur gewezen door de politie, maar de video van de eerste minister die moest zwijgen ging viraal op het internet. “Grandolar”, een nieuw werkwoord, is ondertussen een echte hit geworden. Sinds die dag worden leden van de regering en de Troika bij de meeste openbare speeches onderbroken door het zingen van Grandola; naast de eerste minister werden ook de minister van financiën, de minister van parlementaire zaken en de vice-voorzitter van de Europese commissie onderbroken. De traditie en connotatie die het lied heeft zorgde er in het begin voor dat de “slachtoffers” niet wisten hoe ze moesten reageren, sommigen lachten, sommigen probeerden mee te zingen, maar veelal verdwenen de sprekers gewoon uit de persconferentie.

De actie is het initiatief van de organisatoren van de beweging “Que se lixe a Troika”, en probeert via deze acties een manier te creeren voor te mobiliseren naar de betogingen van 2 maart. “O Povo é quem mais ordena”, (Het is hat volk dat meest beslist), één van de strofes uit Grandola, is immers ook de titel van de betoging. En de methode lijkt succesvol te zijn.

Facturar

Een andere vorm van protest richt zich tegen het belastingbeleid van de regering. Na de opeenvolgende BTW-verhogingen en dalende koopkracht bij de bevolking staan heel wat restaurants, cafés, bakkerijen en buurtwinkels op de rand van het faillissement. Veel van deze zaken proberen het hoofd boven water te houden door een deel van hun omzet niet aan te geven; iets wat door veel van de handelaars ook als “fiscaal rechtvaardig” wordt gezien, gezien de officiële belasting ontduiking van hun grote concurrenten; het is immers niet voor niets dat 17 van de 20 bedrijven op de beurs van Lissabon (Psi-20) hun officiële zetel in Nederland hebben. Bovendien zorgt het aanhoudende snoeien in het overheidspersoneel voor een tekort aan belastinginspecteurs.

De regering wil hierop antwoorden door de bevolking in te schakelen als belastingcontroleur. Het heeft hiervoor een decreet goedgekeurd waardoor klanten verplicht worden steeds hun Btw-bonnetje te vragen. Wie dit niet doet riskeert een boete. Ondertussen hebben verschillende klanten reeds boetes gekregen omdat ze op café geen factuur  of naam vroegen voor hun koffie of pint, wat heel wat verontwaardiging heeft veroorzaakt.

Die verontwaardiging werd laatste week omgezet in een massale nieuwe actie-vorm. Tuga-leaks, de Portugese tegenhanger van wikileaks verpreidde deze week de BTW-nummers van Pedro Passos Coelho, Miguel Relvas en Antonio Gaspar, de eerste minister, de minister van parlementaire zaken en de minister van financiën. Duizenden mensen zijn deze nummers beginnen gebruiken wanneer ze hun facturen moesten vragen. Het gevolg was dat de belastingsinspectie een enorme toevloed kreeg van kosten gemaakt door deze 3 figuren. Een bijkomend voordeel is dat aan het einde van het jaar dit er waarschijnlijk toe zal leiden tot het “feit” dat ze veel meer uitgegeven hebben dan hun officiële inkomen kan verantwoorden; wat een grondige belasting controle door de inspectie wettelijk verplicht maakt.

PS: Ondertussen raakte bekend dat de CGTP zich bij de protesten van 2 maart van "Que se lixe a Troika" aansluit! Er lijkt eenheid te komen in de strijd!