Brazilië in de laatste 40 jaar opgeklommen van de status van derde-wereld land tot regionale supermacht met globale ambities. Wat ooit door De Gaulle omschreven werd als “not a serious country” is vandaag de grootste handelspartner van China (Goodman J., 2009) en deel van de 4 opkomende BRIC’s. De ontwikkeling van een moderne kapitalistische staat en elite, die niettemin afhankelijk blijft van het internationale kapitalistische systeem – veel meer dan ze zelf haar wetten stelt – legde ook de economische basis voor een eigen Braziliaans imperialisme. Reeds in de jaren ‘70 karakteriseerden verschillende academici Brazilië als sub-imperialistisch (Marini). Vandaag is het empirisch bewijsmateriaal hier echter veel duidelijker.
(Noot: dit stuk is afkomstig uit de tot nu nog ongepubliceerde draft voor mijn Master-thesis Internationale politiek aan de Ugent, 2010)
Volgens het World Investment Report van de Unctad uit 2009 (I) zijn de Braziliaanse investeringsflows naar het buitenland tussen 2005 en 2008 van 2,5 miljard dollar gestegen naar 20,5 miljard dollar. Tegelijkertijd is het totale bezit van Braziliaanse TNC’s in het buitenland meer dan verdrievoudigd van 53 naar 162. Dit terwijl de outward flows van Mexico en Argentinië, nr. 2 en 3 op het continent gelijk gebleven zijn of zelfs dramatisch gezakt. Deze enorme verhoging in buitenlandse investeringen kwam er ondanks een snel groeiend BBP. Wanneer we deze situatie volgens het imperialisme-kader analyseren, komen we tot de conclusie dat de kapitalistische klasse in Brazilië zich op een zeer snel tempo ontwikkeld; een snelle kapitaals-accumulatie op nationaal vlak heeft gekend, en op zoek gaat op buitenlandse markten naar een hogere winstvoet voor haar investeringen.
Deze investeringen gaan gepaard met een assertiever extern beleid van de Itamaraty in de poging deze nieuwe externe belangen van haar elite te verdedigen. Investeringen in de Paraguayaanse landbouw leidden uiteindelijk tot spanningen met Llugo, bezittingen van Petrobras in Bolivië leidden tot de tussenkomst van Lula in het conflict tussen Morales en de Media Luna, en investeringen in Haiti gingen gepaard met een steeds grotere militaire VN-aanwezigheid van Brazilië.
Een puur imperialistisch karakter heeft Brazilië echter niet. De cijfers tonen nog steeds aan dat de Braziliaanse economie grotendeels afhankelijk is van buitenlandse investeringen. Hoewel die buitenlandse investeringen in Brazilië niet zo snel gestegen zijn als de FDI’s vanuit Brazilië zelf, is er nog steeds een wezenlijk verschil tussen het totale aantal externe geïnvesteerde dollars in Brazilië (287 mld $) en die van Brazilië in het buitenland (162 mld $).
Deze cijfers tonen hier duidelijk de economische basis voor een Braziliaans sub-imperialisme aan; stijl stijgende investeringen van Braziliaanse bedrijven in het buitenland – die samen gaan met een imperialistische opstelling van het land, en een blijvende afhankelijkheid van externe investeringen, met de daarvan afgeleide afhankelijkheid van die investeerders, de internationale kapitalistische instellingen en mogendheden.
(Bron: http://www.unctad.org/sections/dite_dir/docs/wir09_fs_br_en.pdf)
No comments:
Post a Comment