Visie op Europa 1

De Europese Unie, en zeker de Eurozone, is in eerste plaats een neoliberaal project. Friedrich Von Hayek , één van de meest reactionaire pro-kapitalistische economen, schreef in 1939 reeds dat democratie een probleem vormde voor de vrije markt economie. Ten einde de vrije markt te verzekeren en democratische controle over de economie te vermijden zouden natiestaten niet meer voldoen, omdat ze te gevoelig waren voor druk van de bevolking, via algemene stakingen , stemrecht, etc. Hij stelde toen al dat een bovenstatelijke organisatie van het beleid de beste manier was om de private economische belangen - en in het geval van de Eurozone/EU vooral de kapitalistische klasse in de oorspronkelijke 6 stichtende landen - te vrijwaren.

Via de Europese unie drijft men al jaren een beleid door in het belang van het kapitaal, zonder dat daar publieke controle tegenover bestaat. Voor de nationale bedrijfsleider en politici is Europa zo een perfect excuus om een recht beleid te voeren en onze sociale rechten stelselmatig aan te vallen, denk maar aan de opgelegde privatiseringen van de openbare diensten, de liberalisering van de dienstensector, de Boulogne hervormingen, etc. En zelfs wanneer men op nationaal niveau een ander beleid zou willen voeren houdt Europa die landen in een wurggreep. Denk maar aan Griekenland, waar de Europese Raad eigenhandig een referendum verbood in Griekenland, of het feit dat ze 2 staatshoofden afzette en verving door vertegenwoordigers van Goldman Sachs in Griekenland en Italië, in Griekenland ging men zelfs zo ver om programmapunten op te leggen aan de oppositiepartijen in ruil voor 'hulp'.

De 'hulp' die Europa aan de schuldenlanden geeft is overigens een farce. Ten eerste zijn die landen in problemen gekomen door enerzijds de financiële crisis en anderzijds het Europees beleid. Als er dus een schuldige was, was het een op Duitse leest geschoeide Centrale bank beleid, speculatie van Noord-West-Europese banken, een Noord-West Europese industrie die in het zuiden markten zocht op basis van krediet, een vrije markt zonder bescherming van de plaatselijke economie en een enorm besparingsbeleid op vlak van de Duitse (en Benelux) lonen dat de Zuiderse competitiviteit volledig ondergroef en hun economie ruïneerde. Die situatie heeft ervoor gezorgd dat dat Portugal, Ierland en Griekenland uiteindelijk speelbal werden van gokkende speculanten en ze hulp moesten vragen aan de Europese instellingen om hun staatsschuld te kunnen blijven afbetalen.



Over die 'hulp' zelf vallen twee belangrijke dingen te zeggen. Ten eerst gaat het niet om hulp aan die landen, maar is het Europese geld bedoeld om de schulden af te betalen aan Franse en Duitse banken die geïnvesteerd hadden in die landen. Geld van Noord-Europa gaat dus via Zuid-Europa naar Noord-Europese banken, Zuid-Europa ziet daar niets van; eigenlijk zou het duidelijker zijn moest Duitsland dat geld direct moeten geven aan die Duitse banken, maar dat krijgt Merkel natuurlijk moeilijker verkocht aan haar eigen kiezers en kan de media de schuld niet geven aan die 'corrupte, luie' Zuid-Europeanen. Als Zuid-Europa dan al niets van die hulp ziet, ze moet ze wel cash betalen; enerzijds via rentes die 4 keer hoger liggen dan die die door de ECB aan de banken geleend worden, anderzijds door het volledig verdwijnen van elke schijn van democratie in deze landen. Het bestuur wordt, als ware het een kolonie, doorgegeven aan het beruchte IMF en de ECB; weg volkssoevereiniteit, weg inspraak van de bevolking. De EU organiseert er een sociale oorlog zonder voorgaande die de bevolking tot armoede degradeert. In Griekenland zijn er ondertussen al tientallen gevallen bekend van leerlingen die flauw vallen op school door ondervoeding, en dat in de bakermat van de Europese "beschaving".



Het besparingsbeleid dat de EU vandaag oplegt zal de problemen bovendien enkel nog verergeren. Het zal de tegenstellingen binnen de EU verder opdrijven, en zal een uiteindelijke ineenstorting van de Eurozone onvermijdelijk maken. Wat mij verbaast en verontrust, zowel onder jongeren als onder de hele bevolking, is dat er vandaag slechts 2 strekkingen gezien worden, ofwel onkritisch 'pro-europa', ofwel uitgespuwd reactionair euroscepticisme. Ik behoor tot geen enkel van de twee strekkingen. Ik ben een groot tegenstander van de EU zoals we die nu kennen, ik ben ook geen voorstander voor dit kadaver 'sociaal te hervormen', voor mij moet het verdwijnen. Maar ik ben ook geen nationalistische euroscepticus.

Een unie kan enkel bestaan op basis van solidariteit en gemeenschappelijke identiteit. Een Europese unie in het belang van de meerderheid kan enkel bestaan wanneer deze net NIET op een vrije interne markt gebaseerd is, maar op een democratisch beheerde economie op Europese schaal, die rekening houdt met de verschillende ontwikkelingen, en op basis daarvan een sociaal redistributief beleid op Europese schaal kan voeren dat daarop inspeelt. Dat is natuurlijk vandaag iets dat heel utopisch klinkt. Een eerste stap in die richting is sowieso het streven naar een eengemaakte Europese sociale strijd voor onze gemeenschappelijke sociale rechten. En hoewel de sociale strijd in eerste plaats lokaal gevoerd dient te worden, een goede stap in die richting lijkt mij te streven naar de opbouw van een eerste Europese Algemene staking tegen het huidige besparingsbeleid.

#30J Gerenomeerde economen ook tegen besparingen

Verschillende gerenommeerde economen hebben serieuze kritiek op het besparingsbeleid van de EU, en stellen dat het regelrecht naar de afgrond leidt. Hier bundel ik enkele citaten van Stiglitz, Krugman, Roubini en De Grauwe.

In het debat rond de staking van maandag #30J gaat het bijna nooit om de inhoud. De redenen van de staking worden bijna steeds weggelaten of enkel gefocust op de pensioenen. Als er echter al over de inhoud gesproken wordt; dan nog stelt men de besparingen op zich niet in vraag, maar heeft men het enkel over "sociaal besparen" of over "andere inkomsten". Voorbeelden zijn bijvoorbeeld de afschaffing van de notionele interest-aftrek en de invoering van een miljonairstaks. Hoewel het zeker stappen in de goede richting zouden zijn - omdat op die manier tenminste de lasten niet bij de zwaksten komen te liggen - blijven ze meegaan in het idee dat er moet bespaard worden en dat er gestreefd moet worden naar het op orde krijgen van de schulden.

Ik ga daarentegen helemaal niet akkoord met het idee dat er moet bespaard worden. Deze besparingen zullen de economie immers in recessie duwen. Op een ander moment wil ik mijn eigen (radicalere) visie hierover wel uitleggen, maar hier wil ik vooral bewijzen dat besparingen helemaal niet "noodzakelijk" zijn, en dat de kwestie van besparingen of extra taxen op zich in vraag gesteld moet worden. Ook daarvoor is de staking van #30J belangrijk. Om dit te ondersteunen laat ik 4 gerenommeerde economisten aan het woord: Stiglitz, Krugman, Roubini en De Grauwe.

Besparingen zijn wederzijds zelfmoordpact

"De Europese regeringen hebben een zelfmoordpact getekend, de opgelegde fiscale besparingsplannen zullen hun economieën doen in elkaar storten.
Het doet me denken aan een middeleeuws medicijn. Het werkt zoals aderlaten, waarbij je bloed aftapte van een patiënt vanwege de theorie dit zou helpen tegen de slechte geesten. Het gevolg was dat de patient meestal nog zieker werd. Het antwoord was nog meer aderlaten, tot de patient er nagenoeg aan stierf. Wat vandaag gebeurd in Europa is een wederzijds zelfmoordpact. "

"Onder economen gaat de discussie nu over de beste wijze voor de beëindiging van de Euro. Dit zal het gevolg zijn van volksopstand. De jonegrenwerkloosheid in Spanje ligt ondertussen boven de 40% sinds 2008. Hoe lang zal dit nog getolereerd worden? Het beleid van de regering is nog meer van hetzelfde medicijn, maar met een nog sterkere dosis. "

Prof. Dr. Joseph Stiglitz, Nobelprijs Economie 2001, Columbia University

Ideologen proberen crisis te hijacken voor hun eigen agenda's

"Het idee bestaat er zogezegd in, dat de crisislanden in problemen zijn gekomen omdat ze gebukt zouden gaan onder hoge overheidsuitgaven. Maar de feiten spreken dat tegen."
"De staten die vandaag in crisis zijn hebben geen grotere welvaartstaat dan de staten die het voorlopig wel goed. Als er al een relatie zou zijn is het net tegenovergesteld. Zweden bijvoorbeeld, met zijn gekende hoge uitkeringen, is een sterspeler, een van de weinige landen die vandaag een hoger BBP hebben dan voor de crisis. Ondertussen waren de "sociale uitgaven" , - de uitgaven op vlak van sociale zekerheid in percentage van het BBP -, in alle probleemlanden lager dan in Duitsland, laat staan Zweden. "

"Iets anders dat je moet weten over de huidige crisis is dat besparingen overal waar ze ooit zijn uitgevoerd een mislukking zijn geweest. Geen enkel land met significatieve schulden is er ooit in geslaagd om zich via besparingen terug in de "goodwill" van de financiele markten te geraken. Ierland bijvoorbeeld, dat tot voor kort het lichtend voorbeeld was van Europa, heeft zijn schuldproblemen beantwoordt met barbaarse besparingen die de werkloosheid opdreven tot 14 procent. Toch blijven de intresten op haar leningen hoger liggen dan 8 procent. Ze doet het daarmee slechter dan Italië."

"De moraal van het verhaal is dus dat we moeten opletten voor ideologen die de Europese Crisis proberen te hijacken voor hun eigen agenda's."

Prof. Dr. Paul Krugman, Nobelprijs Economie 2001, Princeton University, London School of Economics

"no pain, no gain" verergert problemen

"De "no pain no gain" (geen pijn, geen vooruitgang) attitude van Europa om de schuldencrisis op te lossen riskeert de problemen in het blok te verergeren door de groei te vermorzelen die zo noodzakelijk is om belastingen te kunnen ophalen om de schuldgraad te verminderen."

"De uitkomst van de Europese toppen kunnen nutteloos blijken als de lidstaten blijven focussen op budgettaire discipline en besparingen."

Prof. Dr. Nuriel Roubini, New York University

Europese Commissie is God niet

"De Europese Commissie is God niet en dus niet onfeilbaar. Ze is even feilbaar als de nationale regeringen. We moeten dus als burgers even sceptisch staan tegenover de beslissingen van de Europese Commissie als tegenover die van nationale regeringen.
Als de nationale productie daalt, dalen ook de belastinginkomsten van de staat, en stijgen de uitgaven (werkloosheidsuitgaven bijvoorbeeld). Het gevolg is dat het begrotingstekort automatisch toeneemt. Dat is een automatisme dat gelukkig is ingebouwd in de begroting. Dit automatisme is goed onder meer omdat het toelaat dat de mensen die hun baan verliezen toch een menswaardig bestaan kunnen leiden. Het is ook goed omdat het stabiliserend werkt. Het tekort zorgt ervoor dat er koopkracht in de economie wordt gestoken die de neergaande beweging van de economie gedeeltelijk corrigeert."

"Als een regering tijdens een recessie gedwongen wordt om minder uit te geven en meer belastingen te heffen, dan is het effect daarvan dat de recessie intenser wordt, waardoor de belastinginkomsten dalen. Het budgettaire tekort daalt dan nauwelijks, en de schuldratio (de verhouding overheidsschuld/bbp) stijgt omdat de noemer in die breuk daalt. Dit effect heeft het laatste jaar volop gespeeld in landen van de periferie van de eurozone die in het midden van een ernstige recessie gedwongen werden om hun budgettaire saneringen te intensifiëren. De budgettaire situatie en de schuldpositie van die landen is nu vergeleken met een jaar geleden slechter."

"De enige beslissingsstructuur die kan werken is die waarin de Europese Commissie de politieke kosten van haar beslissingen draagt. En daar staan we nog heel ver van. "

Prof. Dr. Paul De Grauwe, London School of Economics, Em. Prof. KULeuven
_____________
1. http://www.telegraph.co.uk/finance/financialcrisis/9019819/Stiglitz-says-European-austerity-plans-are-a-suicide-pact.html
2. http://www.nytimes.com/2011/11/11/opinion/legends-of-the-fail.html?_r=1
3. http://www.reuters.com/article/2011/12/14/us-europe-austerity-idUSTRE7BD0OY20111214?feedType=RSS&feedName=businessNews&utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter&dlvrit=56943
4. http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=313KPOAT