De Portugese premier, Pedro Passos Coelho, heeft gisteren bij de voorstelling van de begroting voor volgend jaar een nieuw zwaar besparingsplan aangekondigd.
De nieuwe maatregelen houden onder andere in dat het vakantiegeld en de dertiende maand verdwijnen voor alle ambtenaren en gepensioneerden die meer verdienen dan 1000 euro per maand. Wie minder dan 1000 euro verdient moet slechts een van de 2 afstaan. Maar niet enkel de ambtenaren moeten inleveren, ook de private werknemers worden in het vizier genomen. Onder het mom van de verhoging van de competitiviteit zal de werkweek op alle werkplaatsen verlengd worden met een half uur per dag, ongeveer 3 uur per week dus. Bovendien worden de vakantiedagen verminderd met 6 per jaar.
Deze brutale aanval op de rechten van werknemers, en een aanslag op het economische leven in Portugal komt bovenop de talloze besparingspakketten – mee opgelegd door de Troika van de EU en het IMF - van deze en de vorige regering die dit plan vooraf gingen.. Zo werd reeds beslist ongeveer alle openbare diensten te privatiseren tot en met de autostrades en de openbare omroep, om 30.000 studiebeurzen te schrappen, werden kleine ziekenhuizen en scholen gesloten, werd de prijs van het openbaar vervoer zwaar opgetrokken, werd de BTW opgetrokken tot 23 procent, etc...
De sociale gevolgen van deze maatregelen zijn weerzinwekkend. De gepensioneerden verloren in totaal reeds 20 procent van hun netto koopkracht, bij de werknemers bij de overheid loopt dit zelfs op tot 25 procent. De werkloosheid staat op historisch hoge niveaus en de caritas-instellingen kunnen de vraag om hulp niet bijhouden.
Het spreekt vanzelf dat de laatste maatregelen nog een zwaardere impact zullen hebben op de volledige Portugese economie. Dergelijke daling van de koopkracht van alle ambtenaren en gepensioneerden betekent immers een algemene verarming van de samenleving en een verlies van potentiële consumptie in bijna alle sectoren van de economie. Wie immers illusies heeft dat de “ontvetting van de staat” - die echter al vel over been is – enkel ambtenaren treft zal bedrogen uitkomen. De gepensioneerden en ambtenaren zullen hun loon vanaf volgend jaar immers niet meer kunnen uitgeven op café, in restaurants, aan huur, aan reizen, aan auto's etc... Op dit moment verwachtte het INE, het nationaal instutuut voor de statistiek, reeds een recessie van 2,5 procent volgend jaar. Deze maatregelen zullen de neergang nog een pak verergeren.
Er is dan ook geen enkele reden om te denken dat dit besparingsplan een oplossing biedt voor de Portugese economie om uit de problemen te komen. Verdere recessie zal de crisis van de Portugese economie slechts versterken en zal bovendien een zware weerslag hebben op de inkomsten van de overheid, waardoor er helemaal geen beterschap te verwachten is wat de schuldgraad betreft binnen het kader van een kapitalistische economie.
Zelfs traditionele commentatoren en economische analisten reageren geschokt op de maatregelen. Vakbondsvoorzitter Carvalho da Silva riep op tot “Indignaçao” - misnoegen en protest - niet enkel van de arbeiders, maar van de hele bevolking. Hij stelt terecht dat als de bevolking niet reageert Portugal onvermijdelijk in een Griekse situatie van totale economische en sociale catastrofe terecht komt. Daarmee legt hij voor het eerst de link naar de indignad@s-beweging die zaterdag betogingen plant over het hele land. Aangezien de vakbond deze jongeren tot nu toe volledig negeerde is dat een goede stap. Jammer genoeg riep hij niet onmiddellijk om de protestweek van volgende week uit te breiden met een algemene staking.
Toch stelt de traditionele linkerzijde het kapitalisme en de staatsschuld; de oorzaak van de huidige situatie niet fundamenteel in vraag, en dat is een grote zwakte voor het sociale potest, een zwakte in een nieuwe sociale oorlog. Het alternatief van officieel links; zoals de CGTPvakbond, de communistische partij en het links blok is in feite geen alternatief. Er wordt benadrukt dat er “meer geproduceerd” dient te worden in plaats van te besparen, maar men beseft blijkbaar niet dat dit een overproductiecrisis is. Meer productie bij dezelfde koopkracht betekent immers dat wat meer geproduceerd wordt niet verkocht kan worden. Daarnaast wil men een heronderhandeling van de schuld en Europese ratingkantoren, zaken die nochtans niets aan de grond van het systeem wijzigen. Links moet echt alternatieven naar voor schuiven die recht ingaan tegen het hart van het kapitalisme; zoals de kwijttschelding van de staatsschuld en de nationalisatie van de financiële sector. Links moet ook een strijdplan naar voor brengen die de indignados verenigt met de vakbonden, die verschillende strijdmethoden verenigt in deze sociale oorlog, en eindelijk in de tegenaanval gaan.
